مقدمه:

براساس یافته های تاریخی پوست حیوانات نخستین پوشش انسان بوده است و بشراولیه اززمانی که پی برد می تواند از آن برای محافظت فیزیکی بدن خود در مقابل خطر حیوانات وحشی درنده و سایر عوامل خارجی و همچنین در برابر سرما و گرما و دیگر عوامل طبیعی استفاده کندبه گونه هایی با چرم سروکار داشته است بطورکلی گوسفند یک دام چندمنظوره می‌باشد و بخصوص از نظر تولید گوشت، پشم، پوست و شیر مورد توجه است. پشم یکی از محصولات گوسفند می‌باشد که با توجه به نوع و کیفیت الیاف تشکیل دهندۀ آن در صنعت فرش و نساجی مورد استفاده و بهره برداری قرار می‌گیرد.

آمار تولیدات گوسفند:

طبق آمار اعلام شده توسط سازمان خواربار جهانی (FAO) در سال ۱۹۹۶ میزان درآمد حاصل از تجارت پوست و چرم در سطح جهان معادل ۴۳۴۴۵ میلیون دلار بوده است . این در حالی است که در همان سال میزان درآمد حاصل از تجارت گوشت گاو ، گوسفند و بز ۱۷۹۰۰ میلیون دلار بوده است .و براساس آمار معاونت اموردام وزارت جهاد کشاورزی جمعیت دامی موجود در ایران در سال ۱۳۸۱ نزدیک ۵۴ میلیون راس گوسفند و بز ، ۲۶ میلیون راس بز و بزغاله، ۹ میلیون راس گاو و گاومیش بوده است.

از این تعداد دام با در نظر گرفتن کشتار دام (در کشتارگاهها یا خارج از آن) سالیانه در حدود ۳۰ هزار تن پوست خام بدست می آید.بخاطر سهل انگاری و ندانم کاریهائی از قبیل عدم دقت در پوست کنی دامهای کشتار شده، وجود بیماریهای پوستی و انگلهای خارجی، خسارت حاصل از بد نمک سود کردن پوست و غیره که در تهیه این محصول صورت می پذیرد ، به میزان زیادی از ارزش واقعی آن کاسته می شود . بطوریکه خسارات وارده از این ناحیه به بیش از ۲۰ الی ۳۵ درصد ارزش کل پوست بالغ می گردد .

ساختمان پوست:

پوست حیوانات مزرعه ای کمابیش مشابه بوده و حدود ۷% وزن بدن و ۵ الی ۱۵% درآمد حاصل از فروش حیوان را شامل می شود. پوست از دو نظر حائز اهمیت می باشد:

1. محافظ بدن در مقابل عوامل خارجی
2. ماده خام برای صنایع چرمسازیپوست پستانداران شامل سه لایه اصلی می باشد:

• الف ـ پوست رویی یا اپیدرم (epidermis) که خارجی ترین لایه بوده و با طبقاتی از سلولهای متراکم در روی قسمت درم قرار دارد. طبقه ای شفاف که در قسمت عمیق اپیدرم مابین پوست رویی و پوست چرم قرار گرفته است بنام طبقه بازال (Basal) معروف است. تقسیم سلولی و رشد و نمو پوست تقریبا در این ناحیه صورت می گرد. این سلولها رفته رفته شاخی شده و در مقابل عوامل خارجی محافظ خوبی برای بدن محسوب می شوند. ظاهر شدن رنگدانه (Pigment) در پوست مربوط به جمع شدن ملانین (Melanin) در قسمت اپیدرم می باشد. این لایه بهمراه تارهای مو یا پشم فقط برای تولید پوستهای زینتی (مثل پوست قره گل) مورد استفاده قرارمی گیرد.
• ب ـ پوست چرم یا درم (Dermis) که بیشترین ضخامت (۸۰ تا ۸۵% ضخامت کل پوست) را دارد و Corium یا چرم نیز نامیده می شود و از نظر چرمسازی مهمترین قسمت می باشد. هر اندازه ضخامت این لایه از پوست نسبت به لایه های دیگر بیشتر و جنس آن سالم تر و یکنواخت تر باشد، پوست حاصل استعداد بیشتری برای تولید چرم دارد. ساختمان پوست چرم از بافت پیوندی و رشته های کلاژن (Collagen) تشکیل شده است که بطور فشرده کنار هم قرار گرفته اند. در این قسمت:

• سلولهای عصبی
• رگهای خونی
• فولیکول یا ریشه مو یا پشم
• غدد چربی و عرق و ماهیچه های صاف وجود دارند .

فهرست مطالب:

• مقدمه
• آمار تولیدات گوسفند
• ساختمان پوست گوسفند
• نژادهای پوستی گوسفند
• تاریخچه چرم نحوه ی تهیه چرم
• انواع چرم
• محصولات تولید شده از چرم
• منابع