فرابنفش (Ultraviolet) یا به اختصار UV، موجی است در گستره امواج الکترومغناطیسی با طول موجی در محدوده ۱۰ تا ۴۰۰ نانومتر که کوتاهتر از نور مرئی و بلندتر از پرتو ایکس است. به بیانی دیگر انرژی آن کمتراز پرتو ایکس، ولی بیشتراز نور مرئی است. اشعه UV در نور خورشید موجود است و تقریباً شامل ۱۰٪ از تمام امواج منتشر شده از سطح خورشید میشود. این اشعه هم چنین در هنگام جوشکاری قوس الکتریکی منتشر میشود. همچنین برای تولید آن از لامپ های مخصوصی از جمله لامپ سیاه یا لامپ بخار جیوه استفاده میشود. از پرتو فرابنفش برای ضد عفونی آب، مواد خوراکی، تجهیزات پزشکی و لوازم صنعتی و غیره میتوان استفاده نمود.
چگونگی کشف تابش:
پرتو فرابنفش به گونهای کاملاً اتفاقی با مشاهده تغییر رنگ و تیرگی املاح نقره در مقابل نور مستقیم آفتاب کشف گردید. در سال ۱۸۰۱ دانشمند آلمانی، یوهان ویلهلم ریتر بر اثر مشاهداتش توجه نمود که تابش های فرابنفش، که نامرئی هستند، عامل اساسی در تیرگی صفحات کاغذ آغشته به کلرید نقره میباشند. او در آن زمان این پدیده را «پرتو های شیمیایی» نامید.
منبع طبیعی فرابنفش:
خورشید ساطعکننده پرتو فرابنفش در هر سه باند UVA, UVB و UVC به مقدار فراوان است ولی به سبب ویژگی جذب UV در لایه اوزون اتمسفر، ۹۹٪ تابش فرابنفشی که به زمین میرسد از نوع باند (کمتر مضر) UVA است. شیشه پنجره معمولی نسبت به دامنه ظاهراً کم نفوذ (UVA (300-400nm شفاف بوده و مقاومت چندانی در مقابل آن نشان نمیدهد اما نسبت به عبور طول موج های پایینتر از ۳۵۰nm حساس است به اندازهای که ۹۰٪ تابشهای UV کوتاهتر از ۳۰۰nm را از خود عبور نمیدهد.