علوم ششم درس ۱۱ (شگفتی های برگ):

برگ گیاهان رنگیزه های سبزی به نام سبزینه «کلروفیل» دارد.سبزینه انرژی نور خورشید را جذب می کند. گیاهان از انرژی نور خورشید برای ساختن غذا استفاده می کنند.

• فتوسنتز: فتو یعنی نور و سنتز یعنی ساختن .غذاسازی گیاهان به وسیله ی انرژی نورانی خورشید فتوسنتز نامیده می شود.
• سبزینه به کمک انرزی نورانی خورشید مواد معدنی را به مواد آلی تبدیل می کند و گیاه تولید کننده ی مواد غذایی است.
• در فتوسنتز گیاهان انرژی نورانی خورشید به انرزی شیمیایی تبدیل می شود این انرژی ابتدا در قند سپس در نشاسته ذخیره می شود.

یک برگ از دو بخش پهنک و دمبرگ تشکیل شده‌است:

دمبرگ:

میله کوتاهی است که پهنک را در محل گره به ساقه متصل می‌کند. قسمت عمده دمبرگ را بافتهای چوبی و آبکشی تشکیل می‌دهند. دمبرگ معمولاً به لبه پایه پهنک متصل است ولی در بعضی از گیاهان مانند لادن و کرچک به سطح زیرین برگ اتصال دارد. اینگونه برگها را سپر می‌گویند. برگها فاقد دمبرگ را که پهنک آنها مستفیما به ساقه متصل است بی‌دمبرگ یا چسبنده می‌نامند. قاعده برگ گاهی به صورت نیام (غلاف) گسترش می‌یابد و ممکن است دارای ضایعاتی به نام گوشوارک و زبانک باشد.

پهنک:

بخش فعال برگ بوده و غالباً به علت دارا بودن کلروفیل سبز رنگ است. پهنک ممکن است وجود نداشته و یا بسیار کاهش یافته باشد و مثلاً به صورت پیچک در می‌آید. پهنک معمولاً به شکل صفحه مسطحی است که رگبرگها از آن می‌گذرند رگبرگها ادامه دمبرگ بوده و در سطح زیرین مشخص ترند. چگونگی پراکندگی رگبرگها را در سطح برگ رگ‌بندی (گسترش رگبرگها) می‌نامند.

بَرگها زواید جانبی ساقه‌اند که از مریستم انتهایی نوک ساقه پدید می‌آیند. برگ ها اندامهای پهن و سبز رنگی هستند که با نظم و ترتیب ویژه‌ای بر روی ساقه گیاهان قرار دارند و دارای دو بخش اصلی پهنک و دمبرگ اند. پهنک سطح تماس برگ و محیط را زیاد می‌کند پهنک به علت نازک بودن دو نقش فتوسنتز و تعرق را بخوبی انجام می‌دهد. برگ هر گیاه معمولاً ویژگیهای ظاهری خود را دارا است. این ویژگی در درجه اول مربوط به خصوصیات ارثی گیاه و در درجه دوم مربوط یه عوامل محیطی مانند نور، رطوبت و دماست.