تعریف حمل و نقل:

“حمل و نقل” انتقال اشخاص و کالاها از نقطه ای به نقطه دیگر است. صنعتی که به تجهیز ملزومات حمل و انتقال اشخاص و کالاها می پردازد بخش مهمی از اقتصاد ملی را تشکیل می دهد که به صنعت حمل ونقل شهرت یافته است.

این صنعت سه بخش اساسی دارد:

1. تجهیزات ساختاری که مشتمل است بر شبکه های حمل و نقل (مانند جاده ها، خطوط راه آهن و …) و ترمینال ها (مانند بنادر و فرودگاه ها)
2. وسایل حمل و نقل مانند کامیونها و هواپیماها
3. عملکرد یعنی ضوابطی که وسایل حمل و نقل بر اساس آن در شبکه های حمل و نقل حرکت می کنند مانند ضوابط قانونی و آیین نامه ها حمل و نقل

انواع حمل و نقل:

حمل و نقل هوایی، ریلی، جاده ای و دریایی انواع ساده حملند. چنانچه حمل و نقل توسط ترکیبی از انواع مذکور صورت گیرد، حمل و نقل چند کیفیتی یا مرکب (Combined/Multimodal Transport) نامیده می شود. حمل و نقل مرکب گاه توسط شخص واحد صورت می گیرد که تجهیزات مختلف حمل ونقل را در اختیار دارد و گاه توسط چند شخص یا موسسه که با یکدیگر تلفیق شده اند.

در مواردی نیز واسطه ها مانند فورواردرها (Forwarding Agent) یا (Shipping Agent) عامل حمل و نقل مرکبند .در عرف تجاری اصطلاح حمل سراسری (Throught Transport) معرف یک شیوه مستقل حمل و نقل نیست بلکه ناظر بر مواردی است که حمل و نقل، اعم از آنکه ساده یا مرکب باشد، توسط بیش از یک شرکت یا موسسه حمل و نقل صورت می گیرد.

مقررات حمل و نقل مستندات و ضوابط قانونی حاکم بر حمل و نقل کالاها و اشخاص می باشد. اهم این منابع براساس حوزه های حمل ونقل عبارتند از:

حمل هوایی:

• قانون هواپیمایی کشوری، مصوب ۱۳۲۸
• قانون اجازه الحاق ایران به مقررات بین المللی هواپیمایی کشوری، ۱۳۲۸
• آیین نامه پرواز هواپیماهای کشورهای خارجی در ایران، مصوب هیات وزیران، ۱۳۶۱
• لایحه قانونی تعیین حدود مسئولیت شرکت هواپیمایی ملی ایران، شورای انقلاب، ۱۳۵۸
• قانون اصلاح موادی از قانون تاسیس هواپیمایی جمهوری اسلامی، ۱۳۷۳
• کنوانسیون ورشو در خصوص یکسان سازی برخی از مقررات حمل ونقل هوایی، ۱۹۲۹
• پروتکل اصلاحی لاهه، ۱۹۵۵
• پروتکل اصلاحی مونرال، ۱۹۵۷