فلسفه دین شاخهای از فلسفه مشتمل بر همه مباحث فلسفی است که بنمایه آن ها پرسش هایی است که از دین سر چشمه میگیرد. فلسفه دین، ارزیابی مفاهیم و باور های بنیادین سنت های دینی ویژه جوامع مختلف است. موضوعات اصلی فلسفه دین، استدلال پیرامون طبیعت، وجود یا عدم وجود خدا، زبان دین، معجزه، دعا، مسئله شر، صفات خدا، پلورالیسم دینی، معرفت شناسی دینی و رابطه بین دین و دیگر نظام های ارزشی مانند اخلاق و علم تجربی است. فلسفه دین با فلسفه دینی متفاوت است. فلسفه دینی فکر فلسفی است که توسط دین هدایت میشود که نمونه هایی از آن را میتوان در فلسفه مسیحی یا فلسفه اسلامی جستجو کرد، اما فلسفه دین تبیین عقلانی ماهیت دین به خودی خود است، بنابراین برای مطالعه فلسفه دین نیازی به باورمندی به ادیان نیست.
علت حکم و حکمت حکم ـ در مباحث فقهی، فلسفه احکام را با دو تعبیر ذکر کرده اند:
- علل احکام: در این تعبیر مقصود از فلسفه تشریع احکام، علت واقعی حکم است که با رفع این علت، حکم مربوطه نیز برداشته می شود.
- حکمت احکام: این طور نیست که با رفع این حکمت ها وجوب و حرمت احکام برداشته شود؛ بلکه در این تعبیر، مقصود از فلسفه تشریع یک حکم شرعی، برخی حکمت های تشریع حکم و آثار و فوایدی است که بر آن حکم مترتب می شود. آن چه در بعضی «روایات» و یا به «حکم عقل» درباره فلسفه بعضی از احکام، بیان شده غالباً از این باب است.