بیماری پنجم، پوست سرخی عفونی یا اریتما اینفکتیوزوم (Erythema infectiosum) بیماری بثوری تب دار کودکان که توسط پاروویروس B۱۹ ایجاد می گردد. با وجود نام ترسناکش یک بیماری نسبتاً خفیف است که بیش تر کودکان بدون هیچ عوارضی از آن بهبود می یابند. جوش هایی که بر روی پوست کودک شما بوجود می آیند، میتوانند گیج کننده باشند. از این جهت گیج کننده هستند که جوش ها، بیانگر تنها یک نوع عفونت نیستند بلکه حاوی عفونت های مختلفی هستند که یکی از آن ها بیماری پنجم است. بیماری پنجم یک بیماری ویروسی است که به اسم عفونت پاروویروس B۱۹، اریتما اینفکتیوزوم یا بیماری پوست سرخی عفونی هم شناخته می شود. کودکان زیر یک سال و بزرگسالان زیاد دچار بیماری پنجم نمی شوند، ولی قابلیت ابتلا به آن را دارند. بیش از نیمی از مردم دنیا به ویروس آن آلوده شده اند و بدین ترتیب نسبت به آن ایمنی دارند. بچه های زیر یکسال بخاطر آنتی بادی هایی که موقع تولد از مادرشان اخذ میکنند، تا حدی نسبت به این بیماری ایمنی دارند. این بیماری از این جهت بیماری پنجم نامیده میشود که پنجمین بیماری شایع از بین رایج ترین بیماری های ویروسی در بچه ها است. چهار بیماری دیگر عبارتند از:
- سرخجه
- رزولا
- آبله مرغان
- سرخک
آیا این بیماری مسری می باشد؟ بله، بیماری گونه قرمز مسری است و هنگامی که فرد آلوده به ویروس سرفه یا عطسه میکند ترشحات بینی و دهانش در هوا آزاد میشود و از این طریق هزاران ویروس امکان دارد در هوا پخش شده، سایرین را هم آلوده کند. اما خون اشخاص آلوده به این ویروس هم نیز میتواند عامل انتقال بیماری به سایرین باشد. این ویروس چه بسا از جفت هم عبور میکند و در صورت آلوده شدن مادر، جنین را آلوده می کند. این ویروس تا زمان پیدایش علایم بیماری واگیردار است و احیانا بعد از ایجاد ضایعه های پوستی دیگر واگیر ندارد و معمولاً بین ۴ تا ۲۱ روز طول میکشد تا فرد آلوده شده علایم بیماری را نشان دهد. علایم بیماری:
- بیماری پنجم با تب پائین
- سردرد
- علایمی مثل سرما خوردگی کم شروع میشود ( مثل گرفتگی بینی یا آبریزش بینی)
این علایم ظرف چند روز از بین میروند و به نظر میرسد بیماری پنهان شده است تا زمانیکه چند روز بعد راش پوستی ظاهر میشود. احتمال پیدایش راش پوستی در کودکان زیر ده سال بیش تر است. راش های قرمز روشن معمولاً در صورت ظاهر میشوند. بعد، لکه های قرمز ( معمولاً کمرنگ تر) روی تنه، بازوها و پاها ظاهر میشود. بعد از چند روز، راش ها که دچارخارش هستند، یک ظاهر تور مثل روی بدن ایجاد می کنند. در زمانیکه به نظر میرسد راش ها در حال از بین رفتن هستند، قبل از ناپدید شدن امکان دارد شرایط بدتری ایجاد کنند. به علاوه، گاهی وقت ها بیماری پنجم یا اریتما اینفکتیوزوم میتواند باعث پیدایش علایمی مثل ورم کردن غدد، قرمز شدن چشم، گلو درد، بیماری اسهال، و به ندرت راش هایی که مثل تاول هستند یا کبود به نظر می رسند، گردد. همچنین، تورم یا درد مفصلی (اغلب در دست، مچ دست، زانو یا مچ پا) به خصوص در بزرگسالان و نوجوانانی که سن بالاتری دارند، امکان دارد رخ دهد. عارضه های بیماری اریتم عفونی: پوست سرخی عفونی گاهی در کودکانی که اختلال های خونی غیر شایع من جمله کم خونی سلول داسی شکل یا تالاسمی دارند منجر به بیماری حاد میشود.
پیدایش این بیماری در زنان حامله میتواند منجر به ناهنجاری در جنین یا سقط جنین گردد. آیا باید با پزشک تماس بگیرم؟ آری، به خاطر رد احتمال وجود دیگر مشکلات با پزشک فرزندتان صحبت کنید. درصورتی که فرزندتان دچار بیماری پنجم شده باشد، کار زیادی از دست پزشکتان ساخته نیست. از آنجاییکه بیماری پنجم نوعی بیماری ویروسی است، آنتی بیوتیک ها نمی توانند به بهبود فرزندتان کمکی کنند. در صورتی که تب فرزندتان بیش از چند روز طول بکشد و یا شدت تب وی از ۱۰۳. ۵ درجه فارنهایت بالاتر رود، احتمال عفونت دیگری وجود دارد. در بچه های سالم، بیماری پنجم معمولاً بیماری خفیفی است. ولی درصورتی که فرزند شما دچار شکلی از کم خونی مزمن و یا ضعف سیستم ایمنی باشد، مبتلا به بیماری پنجم وی را در معرض خطر مشکلات جدّی تری قرار خواهد داد. روش تشخیص و درمان بیماری: پزشک بیماری پنجم را به وسیله بثورات به سادگی تشخیص خواهد داد. درصورتی که احتمال تبعات جدّی برای این بیماری وجود داشته باشد، پزشک امکان دارد فرد را از نظر وجود آنتی بادی های خاص ازمایش کند، خصوصا درصورتی که فرد حامله بوده و یا این که دارای سیستم ایمنی ضعیفی باشد.
اغلب اشخاص سالمی که به این بیماری مبتلا میباشند، نیازی به درمان ندارند. اصلاً مدل واکسنی برای جلوگیری از عفونت وجود ندارد و اصلاً دارویی هم برای درمان این بیماری موجود نیست، ولی درصورتی که فرد مبتلا دچار آسیب دیدگی مفصل ها، سر درد و یا تب باشد، امکان دارد پزشک برای نابود کردن علایم، استامینوفن را به وی سفارش کند، در غیر این صورت شما باید بدن خود را برای مبارزه با ویروس آماده کنید و این کار معمولاً یک تا ۳ هفته طول میکشد. شما میتوانید با آشامیدن مایعات زیاد و استراحت کافی این کار را انجام دهید. کودکان هم میتوانند بعد از بهبود قرمزی بثورات، به مدرسه بازگردند برای این که در این شرایط، بیماری آنها دیگر واگیر نخواهد بود. در موارد شدید و خطرناک، پزشک میتواند ایمونوگلوبولین داخل وریدی (IVIG) را به بیمار تجویز کند، اما این مورد به ندرت رخ خواهد داد. آیا رویارویی با بیماری در طی زمان حاملگی خطرناک است؟ بله، رویارویی با این بیماری در طی زمان حاملگی میتواند خطرناک باشد. معمولاً نوزادانی که مادرشان در طی زمان حاملگی در رویارویی با این بیماری قرار گرفته اند بعد از زادروز مشکلی ندارند (چه بسا درصورتی که مادر دچار عفونت شده باشد).
ولی در بعضی موارد و اکثر در مواردی که مادر در نیمه اول بارداری در معرض این بیماری قرار گرفته باشد، امکان دارد این بیماری عوارضی را برای کودک ایجاد نماید، مثل اشکالی جدّی از کم خونی، نارسایی قلبی و یا چه بسا مرگ. درصورتی که شما باردار هستید ولی می دانید که به دلیل ابتلای قبلی به این بیماری، در برابر این بیماری ایمن هستید، بدین ترتیب علتی برای نگرانی تان وجود ندارد. ولی درصورتی که مطمئن نیستید و در معرض این ویروس هم قرار گرفته اید، با پزشک خود صحبت کنید. می توانید برای بررسی مصون بودن بدنتان در برابر این بیماری و یا احتمال ابتلا به آن آزمایشاتی را انجام دهید. در صورت ابتلای شما به این بیماری، پزشک می تواند در طی زمان حاملگی از طریق بررسی کردن منظم نوزادتان، شما را از نزدیک تحت مراقبت قرار دهد. در بررسی سوابق، به نکات زیر توجه می کنیم:
- سابقه ابتلا: سرخک ـ آبله مرغان و …
- سابقه تماس: بعضی مسری ـ بعضی …
- سابقه مسافرت: موارد Imported
- سابقه ی مصرف دارو: ترکیبات پنیسیلین و …
- عوامل مساعد کننده ی افت ایمنی: زونا و …
- سابقه واکسیناسیون: سرخک و …
- سابقه آلرژی: بیماری سرم ـ درماتیت ها و …
- بررسی نوع ضایعه و علایم همراه