در دو دهه اخیر و به ویژه پس از تلاش های جان کاچیوپو (Cacioppo) در آمریکا و تاسیس انجمن علمی عصب پژوهی اجتماعی (Society for Social Neuroscience) در دانشگاه شیکاگو که فعالیت های خود را از سال ۲۰۱۰ آغاز کرده است، مفاهیم و واژگانی چون عصب پژوهی فرهنگی (cultural neuroscience)، عصب انسان شناسی (neuroanthropology) و قوم عصب شناسی عصبی (ethno – neurology) هر چه بیش از پیش مطرح شده اند. این علوم در حوزه فرهنگ به دنبال مباحث گسترده ای رشد کردند که از سال ها ی دهه ۱۹۶۰ با استفاده از دستاوردهای روزافزون ژنتیک، کردارشناسی جانوری (ethology) و زبان شناسی و همچنین روان شناسی اجتماعی و کاربرد آنها در انسان شناسی امکان پذیر شدند. مسئله به صورت بسیار خلاصه در آن بود که پس از جنگ جهانی دوم و فجایعی که در آن به دلیل نفرت های نژادی انجام گرفته بودند و همچنین الوده شدن گروه اندکی از انسان شناسان و پزشکان در آن به ویژه از خلال آنچه «انسان سنجی» (anthropometry) و آزمایش های بیرحمانه زیست شناسانه بودند، اعتبار دانش های زیستی در نزد فرهنگ شناسان و جامعه شناسان به شدت کاهش یافته و تلاش داشتند که فرهنگ را تنها در روابطی غیر زیستی تعریف و درک کنند.
اما تحول مطالعات و پژوهش های میدانی نشان داد که این کارنه عملی است و نه علمی. از این روی آوردن به طرف درک انسان و نظام های اجتماعی به مثابه پدیده های غیر قابل تفکیک از زمینه زیستی، ژنتیکی و رفتاری شان هر چه بیشتر در دستور کار فرهنگ شناسان قرار گرفت. از سوی دیگر تحول مشابهی نیز در زمینه علوم پزشکی رخ داد که نه تنها به رشد انسان شناسی پزشکی (medical anthropology) (در حوزه بیماری ها و سلامت در معنای مدرن آن) بلکه به رشد دانش قومی (ethnoscience) و قوم پزشکی (ethnomedecine) (در زمینه اشکال سنتی و آلترناتیو پزشکی و دانش های بومی در این زمینه) یاری رساندند. در ایران در حوزه پزشکی، تا کنون پژوهش های معدودی در زمینه اجتماعی از طرف متخصصان علوم اجتماعی انجام گرفته است که بیشتر در حوزه جامعه شناسی پزشکی، جمعیت شناسی و آسیب شناسی پزشکی بیماری ها و با روش های پیمایشی تعریف شده اند. این مطالعات که معمولا نمونه ای از موارد مشابه غیر ایرانی هستند، بیشتر می توانند برخی از روندهای عمومی را روشن کنند اما کمکی به درک روابط پیچیده میان فرهنگ و موقعیت های بیولوژیک و استفاده از این درک در بهبود سلامت و بهداشت و درمان افراد جامعه نمی کنند.
برعکس، حوزه ای که می تواند از طریق همکاری های هر چه گسترده تر میان جامعه پزشکی و در این مورد خاص عصب پژوهی و انسان شناسی به وجود بیاید، با حرکت از این واقعیت که رابطه ای قابل درک و معنا دار میان نظام های عصبی و نظام های فرهنگی در پیچیده ترین اشکال وجود دارد و تلاش برای روشن کردن و تحلیل آنها، امکان آن را به وجود می آورد که ما بتوانیم برنامه های مطالعاتی مشترک و همچنین برنامه های آموزشی و ترویجی را تعریف کنیم. در این سخنرانی ما ابتدا تعاریفی از چند حوزه انسان شناسی فرهنگی، عصب پژوهشی اجتماعی و فرهنگی و انسان شناسی عصبی ارائه داده و سپس بر نقاط اساسی قابل استفاده برای ایجاد رابطه نظری و روش شناختی میان این شاخه ها ونظام های فرهنگی از جمله بر شکل گیری اجتماعی عواطف، حوزه های مناسکی و سیاسی و تاثیر آنها بر نظام های عصبی تاکید خواهیم کرد.