«در این چند سال، دولت توجهی به آن نکرده و استدلالش بار مالی این ابلاغیه بوده است؛ اما تمام بندهای این بسته سیاستی باید همزمان باهم انجام شود تا کارایی مدنظر را داشته باشد». همراه با پیشرفتهای علم، سطح بهداشت در جامعه نیز افزایش مییابد و درنتیجه، از مرگومیر بیجا و غیرطبیعی جلوگیری میشود و ازدیاد جمعیت با شتاب پیش میرود. این، تنها یکی از دلایلی است که در ۴۰ سال اخیر در ایران، سبب رشد جمعیت شده است. موج فرزندآوری در دهه شصت نیز یکی از پررنگترین دلایل افزایش جمعیت ایران به بیش از ۸۰میلیون نفر است. این موج بهحدی گسترده بود که در دهه ۷۰، سیاستهای کلی نظام بهسمت کنترل جمعیت رفته و شعار «فرزند کمتر، زندگی بهتر» رفت؛ اما طولی نکشید که عواملی مانند افزایش امید به زندگی در میان مردم بههمراه تکفرزندی باعث شد کارشناسان جمعیت شناس وقوع سونامی سالمندی را در دهههای آتی خبر دهند.
بی میلی به نسل آوری این روزها کمتر زوجی را میبینید که تعداد فرزندانشان از دو کودک بیشتر شود. از هرکدامشان که میپرسید، میگویند همه تلاشمان را میکنیم که آسایش را برای همین یک فرزند برقرار کنیم. تغییر سبک زندگی در بین نسل جدید نیز یکی از عواملی است که زوجها را به بچهدارنشدن وادار میکند. زندگی در کلانشهرها، هزینههای زیاد زندگی فرزندان و از همه مهمتر وضعیت بغرنج اقتصادی که بهویژه در چند سال اخیر رخ داده، هر زوجی را مجاب میکند که به همان شعار «فرزند کمتر، زندگی بهتر» عمل کند. در کنار همه این عوامل که بهراحتی هم نمیتوان از آنها چشمپوشی کرد. تبلیغات غربی نیز در نوع نگرش ما ایرانیها تأثیرگذار بوده است. تلویزیونهای فارسیزبان سالهاست نگهداری از سگ، گربه و حیوانات خانگی را بهجای فرزندآوری برای ما نسخه میپیچند و بهصورت شبانهروزی بر طبل رکود اقتصادی ما میکوبند و جامعهای تیره و آیندهای تاریک از ایران را بهنمایش میگذارند.
این در حالی است که در اروپا و کشورهای توسعهیافته، فرزندآوری از مهمترین اولویتهای دولتها بهشمار میآید. دولتهای اروپایی این روزها بهدلیل مواجهه با بحران پیری و رشد منفی جمعیت، سیاستها و اقدامات خاصی را از تبلیغات تلویزیونی تا درنظرگرفتن مزایای تشویقی برای افزایش نرخ باروری در میان شهروندان خود در پیش گرفتهاند؛ بهطوریکه حتی برخی کشورها مانند ایتالیا، برای تولد فرزند سوم به خانوادهها یک قطعه زمین کشاورزی هدیه میدهد. «جمعیت ایتالیا از سال ۲۰۱۷ تا ۲۰۱۸ تقریبا ۶۸هزار نفر کاهش یافته و در سال گذشته میلادی، در این کشور فقط ۴۶۴هزار تولد ثبت شده است». موضوع کاهش سرعت رشد جمعیت در ایران نیز در دو دهه اخیر، به واکنش دولتها منجر نشد. باوجوداین، سرانجام در سال ۹۵ رهبر انقلاب اسلامی در فرمانی ۱۶مادهای سیاستگذاریهای کلی خانواده را اعلام کرد.