پرتوشناسی یا رادیولوژی (Radiologie) و گاهی تصویربرداری تشخیصی نام یک رشته از تخصص‌های پزشکی است که از پرتو ایکس و دیگر اقسام امواج و پرتوها برای تشخیص و درمان بیماری و حالات غیرطبیعی کمک می‌گیرد. در تمام اینها، هدف تشخیص بیماری یا حالات غیرطبیعی بدن به کمک روش های پیشرفته تصویری است. رادیولوژی از کلمه لاتین Radius به معنای پرتو مشتق شده‌است. رادیولوژی دربرگیرنده رشته‌های بسیاری است که بر مبنای کاربرد پرتوهای یون ساز برای تشخیص بیماری‌ها یا درمان آنها می‌باشد. این رشته به صورت یک تخصص (دوره چهار ساله رزیدنتی) بعد از اتمام دوره پزشکی ارائه می‌گردد. ضمناً رشته رادیولوژی (پرتوشناسی تشخیصی) در مقطع کارشناسی نیز به صورت یک دوره چهارساله در دانشکده های پیراپزشکی ارائه می‌شود.
توصیف ساده از رادیولوژی (تصویربرداری با اشعه X) :
اشعه x ، امواج الکترو مغناطیس می باشد که برای تصویربرداری اعضاء داخلی بدن بکار می رود. این امواج طول موج بسیار کوتاهی دارند. هنگامیکه این اشعه به دورن بدن نفوذ می کند توسط بافتهای مختلف برحسب چگالی بافت مورد نظر به مقدار متفاوتی جذب می شود. برای مثال استخوانها که بسیار چگالی بالائی دارند بخوبی اشعه را جذب می کنند ولی بافتهای نرمی مثل پوست، چربی و عضله براحتی به اشعه X اجازه می دهند که از آنها عبور کند و برای همین تصویر استخوان بر روی عکس ساده رادیولوژیک سفید است ولی بافتهای نرم بصورت درجات مختلف رنگ خاکستری دیده می شوند. در بعضی از اشکال عکسهای اشعه X ، از مواد حاجب استفاده می شود تا حدود و کناره های بعضی از نواحی بدن بخوبی در عکس مشخص شود. این مواد یا خوراکی هستند که مثلاً باعث بهتر دیده شدن حدود دستگاه گوارش می شوند و یا تزریقی می باشند که مسیر عروق خونی را بخوبی نشان می دهند. تصویر برداری با اشعه X یک تست بدون درد است ولی گاهی مختصری ناراحتی در مصرف ماده حاجب ممکن است به فرد دست دهد.
تصویر برداری اشعه X برای چه منظوری استفاده می شود؟
«عکس ساده رادیولوژیک» برای مقاصد متفاوتی مورد استفاده قرار می گیرد که شامل تشخیص شکستگی استخوان، تشخیص بعضی از عفونتهای داخلی (مثل سینوزیت)، جستجوی یک توده در اعضای داخلی بدن مثل ریه و … می باشد. علاوه بر عکسهای ساده انواع مختلفی از تصویر برداری برای تشخیص سرطان پستان در زنان و یا تنقیه باریوم که در آن ماده حاجب را وارد روده بزرگ می کنند برای تشخیص سرطان روده بزرگ می تواند بکار رود. CT Scan هم که تصاویر متعددی بصورت مقاطع متوالی از نقاط مختلف بدن تهیه می کند نیز بر پایه اشعه X تصویر خود را تهیه کرده و توسط کامپیوتر آنها را آنالیز می کند.