در شهرنشینی و شهرگرایی دوران باستان سه مرحله متفاوت وجود دارد:

مرحله شکل گیری و پیدایش پدیده شهر، رشد آن در دوران ماد و بالندگی آن در دوره هخامنشی
مرحله پیدایش نوشهرها و تجربه سازماندهی شبکه شهری
مرحله پیدایش نوشهر های سوق الجیشی و تعمیم مفهوم شهربه منطقه ای بس فراتر از محدوده های کالبد بلافصل آن

یکم: مرحله شکل گیری و پیدایش پدیده شهر

پیدایش مفهوم شهر و شهرگرایی در دوران ماد و پیدایش پدیده شهر (قرن ۹ تا ۷ قبل از میلاد)، برای این اقوام دو گونه جامعه مفهوم دارد. جامعه ایلی (جامعه کوچ رو) و جامعه روستایی (جامعه یک جا نشین) ولی شکل جدید‌‌‍، شکلی که در دشت های هموار غرب وجود دارد، جامعه شهر نشین است. اقوام آریایی مستقر در جبال زاگرس و در دشت های مرتفع آن با تشکیل دولت ماد اولین اقوامی هستند که یک گذر تاریخی به جامعه شهری دارند. سازمان فضایی و تبلور کالبدی چنین گذری ایجاد اولین شهر قدرت در فلات ایران است: هگمتانه، هگمدان و همدان.
شار در دوران هخامنشی، بالندگی مفهوم: ایجاد جاده شاهی از شوش به افسوس برای در ارتباط سریع قرار دادن شهرهای بازرگانی کشاورزی بین النهرین با شهر قدرت مرکزی و دیگر نقاط و شهرهای کشور. بنابراین دولت هخامنشی محافظت و مراقبت از جاده ها را هدف اصلی خود قرار داده است و در هر بیست کیلومتر یک چاپارخانه و کاروانسرا ایجاد کرده است.

دژ حکومتی: مجموعه ای مرکب از کاخ ها، معابد، دیوان ها، تاسیسات نظامی و اداری، ذخایر و انبارهای آذوقه.
شار میانی: مجموعه ای مرکب از محلات خاص برای استقرار طبقات ممتاز با خانه های کم و بیش مشابه، بازاری در میان.

فروپاشی دولت هخامنشی و همراه با آن سقوط شهر قدرت های پارسی و تاراج آن ها سبب می گردد تا جوامع شهری دچار نابسامانی های فراوان گردند.
برای نخستین بار در تاریخ جهانی دو فلسفه جهانی با یکدیگر ممزوج می شوند. تلاقی این دو فلسفه سبب می گردد تا مفهوم جدیدی از شهر پیدا شود.

در جوار و یا نزدیکی راه های ارتباطی و جاده های اصلی قرار داشته باشد.
در کنار قلعه نظامی و یا شهر قدیمی مستقر در منطقه ای مملو از روستاهای پیرامونی باشد.
از دیدگاه سوق الجیشی قابل تامین باشد.

هنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.