مقدمه:

در گزارش سود و زیان، عملکرد مالی شرکت در یک دوره مالی مورد ارزیابی‌قرار‌می‌گیرد. از آنجا که سودآوری یکی از مهمترین پارامترهای تعیین کننده ارزش شرکت است، برای تجزیه و تحلیل سود باید عوامل موثر بر آن را مورد بررسی قرار دهیم. در این تجزیه و تحلیل می توان از رویکردهای نقطه سربه سر و تجزیه و تحلیل اهرم‌ها استفاده کرد. در رویکرد نقطه سربه سر چگونگی ارتباط بین فروش، هزینه ها و میزان سودآوری مورد ارزیابی قرار میگیرد.

در تجزیه و تحلیل اهرم ها، چگونگی تغییر در سود عملیاتی یا سود خالص در مقابل تغییر در فروش مورد مطالعه قرار می گیرد. همچنین با تحلیل اهرم ها می‌توان میزان ریسک تجاری یا ریسک مالی را اندازه گیری کرد. نتیجه نهایی عملکرد یک شرکت، سود هر سهم (EPS) است که برای محاسبه آن ابتدا سود قبل از بهره و مالیات (EBIT) محاسبه میشود. سپس با لحاظ کردن هزینه بهره و مالیات و سود سهام ممتاز، سود هر سهم محاسبه می گردد.

در این تجزیه و تحلیل ابتدا با استفاده از نقطه سربه سر و درجه اهرم عملیاتی، عوامل موثر بر تغییرات سود قبل از بهره و مالیات مورد ارزیابی قرار می گیرد، سپس قسمت دیگر صورتحساب سود و زیان یعنی قسمت مالی آن که چگونگی ارتباط سود هر سهم و سود قبل از بهره و مالیات را بیان میکند، مورد تجزیه و تحلیل قرار خواهد گرفت.

تجزیه و تحلیل نقطه سربه سر:

• در تجزیه و تحلیل نقطه سربه سر روابط متقابل بین فروش، هزینه ها و سود مورد ارزیابی قرار می گیرد.
• در یک رابطه کلی، سود با فروش رابطه مستقیم و با هزینه ها رابطه عکس دارد.

هزینه – فروش = سود

تجزیه و تحلیل هزینه ها:

• یکی از طبقه بندی های هزینه ها، تفکیک آنها به هزینه های ثابت، متغیر و نیمه متغیر است.
• هزینه ثابت : هزینه هایی که با تغییر در سطوح مختلف تولید تغییری در این هزینه ها ایجادنمی شود (مانند هزینه اجاره).
• هزینه های متغیر : برخی از هزینه های شرکت است که مقدار آن در سطوح مختلف تولید متفاوت است و متناسب با افزایش سطح تولید مقدار کل آن افزایش می یابد(مانند هزینه مواد مصرفی).
• هزینه متغیر کل : عبارت است از حاصلضرب هزینه متغیر واحد در تعداد تولید. در صورتی که با افزایش سطح تولید هزینه متغیر واحد ثابت باشد نمودار آن (الف) و در صورتی که با افزایش تولید هزینه متغیر واحد کاهش یابد (ب) و در صورتی که هزینه متغیر واحد افزایش یابد به صورت شکل (ج) خواهد بود.

سرفصل مطالب:

• مقدمه
• تجزیه و تحلیل نقطه سربه سر
• تجزیه و تحلیل هزینه ها
• تجزیه و تحلیل فروش
  تجزیه و تحلیل تغییرات سود
• تجزیه و تحلیل اهرم ها
• درجه اهرم عملیاتی
• ریسک تجاری
• رابطه EPS – EBIT
• نقطه سر به سر مالی
• درجه اهرم مالی
• ریسک مالی
• درجه اهرم مرکب
• ریسک کل شرکت
• کاربرد تجزیه وتحلیل نقطه سر به سر در مدیریت مالی
• محاسن و معایب اهرم ها