سردر باغ ملی تهران:
به دروازههای بزرگ ورود به ساختمانها یا محوطههای ویژه، سَردَرب میگویند. در محل سردرب نهادها و مراکز مهم معمولاً سازههای ویژهای ساخته میشود تا بتوان ورودی اصلی آنها را به راحتی پیدا کرد. بسیاری از مراکز آموزشی مهم در دنیا دارای سردربهای مشخص با معماری زیبا هستند که با نام خود بین افراد شناخته شدهاند. این سازهها معمولاً نقش نمادینی نیز دارند و شکل آنها با موضوع فعالیت مربوطه سازمان ارتباط دارد. معمولاً برای نهادهایی مانند مسجدهای مهم، کلیساها، ساختمانهای دولتی، وزارتخانهها، دادگستریها و همچنین مدارس دینی و مساجد و کاروانسراها سردرهای بزرگ ساخته میشوند. از مشهورترین سردر اماکن در ایران میتوان به سردر دانشگاه تهران، سردر باغ ملی و سردر قیصریه اشاره کرد.
کارل گوستاو یونگ، روانشناس شناخته شده در نگره «انسان و نمادهایش» میگوید:
نمادهایی که انسانها از دیدگاه نوع معماری، ساختمان نما، سردر، و تندیسها میسازند و برپا میکنند، نماد از باورها و اعتقادات آنهاست. سردرها به عنوان نمایهای از مراکز مهم شهر، در ذهن افراد شکل بستهاند. اکثر اماکن مهم دنیا به شکل سردرهایشان معروفاند. سردرها در انواع مختلف و کاربری گوناگونی ساخنه میشوند. معماری آنها اغلب منحصر به فرد و مفهومی است به گونهای که از سایر سازهها متمایز باشند. سردر باغ ملی، از بناهای به جا مانده از دوره قاجار میباشد که در سالهای ۱۳۰۱ تا ۱۳۰۴ توسط جعفرخان کاشانی نوسازی شده و اکنون یکی از نمادهای شهر تهران است.
این بنا در ضلع شمالی خیابان امام خمینی (سپه پیشین)، در ضلع شرقی وزارت امور خارجه و در ضلع غربی موزه پست و تلگراف قرار دارد. این بنا به عنوان دروازه ورودی به میدان مشق که محوطهای نظامی و در اختیار قشون بوده، ساخته شد. چندی پس از ساختن این دروازه، طرح برپایی نخستین باغ همگانی (پارک) شهر تهران (به نام باغ ملی) در زمینهای درون میدان مشق برنامهریزی و پیادهسازی شد و از این رو نام دروازه میدان مشق به سردر باغ ملی دگرگون شد. با این حال باغ ملی چند سال بیشتر دوام نیاورد و در محوطه آن، ساختمانهایی از جمله ساختمان وزارت امور خارجه ایران، کتابخانه ملی و موزه ایران باستان ساخته شد.