ارث:
ارث به کلیه اموال، عنوانها، بدهیها، حقوق و وظایف شخص پس از مرگش گفته میشود که به شخص دیگری منتقل میگردد. ارث به مدت طولانی نقش اساسی در جوامع بشری داشتهاست. مجموعه قوانین انتقال ارث در جوامع مختلف متفاوت و در طول زمان تغییرات بسیاری کردهاست. در دوران حکومت فراعنه مصر، ثروت حاصل از کار افراد، ملک پادشاه بود و پس از مرگ هر انسان، تمام ثروت او در اختیار پادشاه قرار میگرفت و در یونان قدیم نیز، اموال و ثروت انسانها ملک عموم جامعه بود و هر انسان نماینده جامعه در اداره آنها تلقی میشد و لذا ارث او هم پس از مرگ در اختیار جامعه قرار میگرفت و «پسر ارشد» نمایندگی جامعه را در اداره میراث متعهد میشد.
مصریان هم بمانند یونانیان در دوره دوم ارتقای فرهنگی خویش به این نتیجه رسیده بودند که نمیتوان دلبستگی شدید هر انسان را به اموال و دست رنج خویش و فرزندان خود را نادیده گرفت. بیتوجهی حکومت به این واقعیت انگیزه کار و تلاش را نابود ساخته و بذر خصومت و عناد را در قلوب مردم میکارد؛ لذا قانون انتقال میراث را به بزرگترین پسرِ میت را، تصویب و اجرا کردند. در نتیجه پادشاه باکوربوس در قرن هشتم ق. م قانون انتقال ارث به بزرگترین فرزند پسر را تصویب کرد و در نتیجه در مصر قدیم نیز، ترکه متوفی به پسر بزرگتر منتقل میشد و برادران و خواهران دیگر، میبایست زندگی مشترکی را به ریاست برادر ارشد داشته باشند.
ولی به هر حال در هردوی مصر و یونان، زنان از ارث بردن محروم بودند. در انگلستان نیز تا چندی قبل، تمامی ماترک پدر، تنها به پسر ارشد منتقل میشد و اگر متوفی فرزند ارشد پسر نداشت، ارث منحصر به فرزندان ذکور بود. در حال حاضر نیز متأسفانه در بعضی شهرستان ایران تیز مناطق روستایی هستند که هنوز قوانین برای خود وضع کردند که فرزند ذکور فقط ارث میبرند. در قانون کشور ما اگر فرزند، منحصر به یکی باشد پسر یا دختر تمام ترکه به او میرسد. اگر اولاد متعدد باشند همه پسر، یا همه دختر باشد، ترکه بین آنها بالسویه (مساوی) تقسیم میشود. اگر اولاد متعدد باشند و بعضی از آنها پسر و بعضی دختر، پسر دو برابر دختر میبرد.
صلح نامه ارث چیست؟
- بعد از آنکه شخصی فوت میکند، تمام اموال وی به وارث یا وارثین خود خواهد رسید.
- از این اموالی که باقی میماند وراث باید هزینه کفن و دفن فرد فوت شده و بدهیهای او را بپردازند زیرا طلبکاران متوفی بر ورثه او مقدم هستند.
- قانون گذار تعیین تکلیف درباره اموال به ارث رسیده را به عهده ورثه گذاشته است که آنها می توانند بدون رفتن به دادگاه ارث را بین خود تقسیم کنند.
- صلح نامه ارث وسیلهای است که وراث میتوانند بدون رفتن به دادگاه درباره اموال به ارث رسیده تعیین تکلیف کنند.
صلح نامه ارث چیست و به چند صورت تقسیم میشود؟
- صلح نامه ارث میتواند توسط متوفی قبل از مرگ و یا بعد از فوت توسط وارثین انجام شود. پس به دو صورت صلح نامه انجام میگیرد.
- نتیجهای که صلح نامه به دنبال دارد این است که وارثان می توانند با تنظیم توافقنامه یا صلح نامه تقسیم ارث، دیگر از نزاع و دادگاه رفتن و درگیری هایی که ممکن است در آینده بوجود بیاید جلوگیری کنند.
آیا صلح نامه را میتوان باطل کرد؟
در پاسخ به این سوال باید گفت که بعد از امضای صلح نامه، هیچ شخصی حق بر هم زدن آن را ندارد مگر آن که اشتباهی صورت گرفته باشد که در آن صورت میتوان صلح نامه را باطل کرد. به عنوان مثال زمانی که شخصی که اصلا جزو ورثه نبوده را داخل صلح نامه بیاورند.
انواع صلح نامه ارث:
صلح نامه ارث توسط متوفی قبل از مرگ:
شخص میتواند با تعیین سهم هر یک از وراث قبل از مرگ خود، اموال را تقسیم کند تا بعد از فوتش بین وراث دیگر دعوا و نزاعی به وجود نیاید و از قبل هر شخصی بداند که به چه اندازه و از چه مالی سهم میبرد.
صلح نامه ارث بعد از فوت:
- بعد از فوت هم خود وراث میتوانند بین خود توافق کنند و اموال خالص را پس از پرداخت بدهیها و هزینه کفن و دفن متوفی بین خود تقسیم کنند.
- البته اگر در میان وراث، صغیری یا شخص فاقد اهلیتی وجود داشته باشد، باید توسط دادگاه انجام شود.
- اما به جز این مورد با توافق و صلح انجام شده هر یک از وراث سهمخود را می برند.
- برای این امر لازم است که تمامی وراث توافق نامه را امضا کنند چون در غیر این صورت اعتباری نخواهد داشت.
- با امضای آن توسط تمامی وراث جز در موارد مشخص، حق اعتراض و فسخ وجود ندارد مگر در موارد خاصی که اشتباه در صلح پیش آمده باشد.
مزیت صلح نامه ارث قبل از فوت:
اگر قبل از فوت، خود شخص، میزان سهم الارثها را مشخص و آنها را به وراث خود صلح کند یا تحت هر عقدی غیر از صلح به آنان انتقال دهد، دردسرهای بسیار کمتری بین وراث بعد از فوت ایشان وجود خواهد داشت. تحت این شرایط احدی از ورثه حق شکایت ندارد زیرا خود متوفی قبل از فوت برای اموالش تعیین تکلیف کرده و قانون هم این حق را به وی داده است. مزیت این نوع صلح این است که هم برای جلوگیری از هر گونه نزاع در آینده استفاده میشود و هم از این طریق از مالیات بر ارث هم ورثه معاف خواهند شد.
تفاوت وصیت و صلح عمری در چیست؟
بسیاری از افراد قبل از فوت در مورد اموالشان تصمیم میگیرند و با توجه به آن، همانگونه که مورد نظرشان است اموال را بین وراثشان تقسیم میکنند. ولی بسیاری از افراد هم هستند که سراغ تنظیم وصیت نامه میروند، اما از آنجایی که تقسیم ارث در اسلام دارای قوانین و احکام مشخصی است، با تنظیم وصیت نامه، فرد تنها اختیار در تعیین تکلیف کردن یک سوم از دارایی خود را دارد و چنانچه مالی از او، بیش از یک سوم داراییاش باشد، جزو وصیت محسوب نشده و در تقسیم و مالکیت آن پیچیدگی هایی به وجود میآید که نیاز به تنفیذ وراث دارد. اما با استفاده از صلح عمری مالک با هر شخصی که بخواهد میتواند صلح کند و پس از مرگ خود، مال مورد نظر را به مالکیت او در آورد. صلح عمری برای بسیاری از میراث گذاران، بهترین راه حل برای تقسیم اموالشان طبق خواستهی خودشان است.
مزیتهای صلح عمری:
صلح عمری غیر از اینکه امکان تقسیم اموال را قبل از مرگ به افراد میدهد دارای مزیتهای دیگری است که در زیر به آنها اشاره میکنیم:
- نخستین مزیت این است که با صلح عمری میتوان مالی را به شخص دیگری منتقل کرد ولی منافع آن را برای خود حفظ کرد.
- بدین معنی که مالی که صلح شده به نام شخص دیگر در میآید اما منافع آن و حق استفاده از آن تا پایان عمر فرد نزد صاحبش باقی خواهد ماند.
- شخصی که اموالش را صلح میکند میتواند تا پایان عمرش و یا تا موعد معلوم، صلح خود را پس بگیرد و قرارداد صلح را باطل نماید.
- پس از فوت شخص بسیار دیده شده که وراث در مورد اصالت و درستی وصیت نامه شک میکنند که همین باعث ایجاد اختلاف و کشمکش در بین افراد میشود.
- در صورتی که صلح عمرا دارای سندی رسمی است که در دفاتر ثبت اسناد ثبت شده و به هیچ وجه قابل تشکیک نخواهد بود.
- در مواردی اتفاق میافتد که فرزندی زودتر از والدین خود فوت کند و به همین دلیل قانونا فرزندان او ارثیهای از پدربزرگ خود نخواهند برد.
- اما با وجود قرارداد صلح عمری، با مرگ متصالح، منافع قرارداد به وراث او منتقل میشود.در نتیجه چنانچه فردی مالی را به نام فرزندش صلح عمری کند، با مرگ فرزند، برخلاف روند تقسیم ارث، مال به نوههای او (یا همان بچههای فرزند) خواهد رسید.
- با صلح عمری به هیچ وجه تا پیش از زمان فوت فردی که صلح عمری انجام داده، آن مال جزو اموال متصالح محسوب نخواهد شد و به هیچ وجه فرد اجازهی استفاده از آن را ندارد و حتی هیچ مرجع قانونیای نمیتواند آن را توقیف نماید.
مالیات بر صلح عمری:
صلح عمری در زمان انتقال منافع از فردی که میخواهد صلح عمری انجام دهد به متصالح یعنی پس از فوت فرد، دارای مالیاتی است که در ماده ۱۲۲ قانون مالیاتهای مستقیم به آن اشاره شده است.
مالیاتهای صلح عمری عبارتند از:
- پنج درصد از ارزش ملک به عنوان مالیات برای نقل و انتقال قطعی ملک
- دو درصد از ارزش مال به عنوان انتقال حق واگذاری.
چنانچه برای مال الصلح در صلحنامه ارزشی مشخص نشده باشد، بنا به ارزش روز اموال متشابه آن توسط کارشناسی، قیمتی برای آن تعیین میگردد که مالیاتها بر اساس آن اخذ خواهد شد. صلح نامه سهم الارث یک صلح نامه دقیق است. تصور کنید میخواهید سهم الارث خود از متوفی را به شخص دیگری منتقل کنید. این صلح نامه برای همین کار است. اگر قصد دارید سهم الارث متعلق به خودتان را به شخص دیگری منتقل کنید جای درستی آمدهاید. نمونه صلح نامه سهم الارث همان قراردادی است که باید بین شما به عنوان مصالح و طرف مقابل به عنوان متصالح تنظیم و امضا شود.
این نمونه متن صلح نامه سهم الارث چه کمکی به من میکند؟
- تمامی حقوق و تکالیف طرفین را به صورت کامل مورد توجه قرار داده است.
- در صورت ایجاد اختلاف در آینده، یک راه حل فوری و قانونی برای حل اختلاف ارائه کرده است.
- مسئول پرداخت مالیات و سایر پرداختیهای قانونی مال را مشخص کرده است.
- در مورد شرایط مراجعه به دفترخانه اسناد رسمی به صورت مفصل راه حل ارائه شده است.
- ضمانت اجرای منطقی برای تقصیر طرفهای قرارداد تعیین شده است.
- در مورد وضعیت تمامی منصوبات و متعلقات واگذاری سهم الارث نیز رفع ابهام شده است.
- مرجع حل اختلاف قرارداد به دو شکل تنظیم شده است (داوری و دادگاه) و شما میتوانید از میان انواع این مراجع، مرجع مورد نظر خود را انتخاب کنید.