انسان، طبیعت و معماری:

• مبانی
• چهارچوب درس
• توضیح برنامه

طبیعت الهام بخش‌ترین مکان:

معماران و طراحان ساختمان معتقدند که طرح‌های الهام گرفته از طبیعت، می‌تواند به کاهش صدمات زیست‌محیطی ناشی از ساختمان‌ها کمک شایانی کند. آرشیتکت‌ها از دیرباز از طبیعت الهام گرفته‌اند. در عصر باستان، ستون‌های معابد و قصرها به تقلید از درختان نخل و یا گل نیلوفر ساخته می‌شدند و طراحان ساختمان‌ها نیز در موارد مختلف، از شکل‌ها و تناسب‌های طبیعی برای دستیابی به الگوهای زیباشناختی و چشم‌نواز بهره جسته‌اند. امروزه، برخی از آرشیتکت‌ها بر این باورند که تقلید از طبیعت، به مراتب بیش از زیباسازی ظاهری ساختمان‌ها، مفید خواهد بود. از الگوهای طبیعی برای خنک کردن محیط زندگی، تولید انرژی و حتی شیرین کردن آب دریاها استفاده می‌کنند.

طرح های هوشمند:

بعنوان مثال، بر سر در جنوبی ساختمان متعلق به موسسه جهان عرب در پاریس، یک ردیف حسگرهای مکانیکی چشم مانندی نصب شده‌اند که با توجه به میزان نور ورودی به ساختمان، باز و بسته شده و بدین‌وسیله دمای داخلی ساختمان را کنترل می‌کنند. پروژه شیرین‌سازی آب شور با استفاده از روشی است که به وسیله «سوسک‌های مه‌‌خوار» و شته‌ها به کار برده می‌شود و قرار است در باریکه‌ای به طول ۳ کیلومتر در سانتاکاتالینا ایتسموس واقع در لاس‌پالماس به مرحله اجرا در آید. آرشیتک‌های این طرح، قصد دارند به جای استفاده از منافع انرژی فسیلی، از وسایل طبیعی برای خنک کردن و آبیاری این تاسیسات بهره گیرند. به عبارت دیگر، می خواهند آب و انرژی مورد نیاز این تشکیلات را، خود به وجود بیاورند و این یعنی نیاز به یافتن راهی برای شیرین کردن آب دریا، آن هم بدون استفاده از سوخت‌های فسیلی.

و اما سوسک‌های مه‌خوار؟

این سوسک‌های زرنگ که در نامیبیا یافت می‌شوند، از روشی بسیار ساده از آب آشامیدنی بهره می‌گیرند. آنها روزها را در زیر زمین سپری می‌کنند و فقط شب‌ها از زیر خاک بیرون می‌آیند. قسمت پشت بدن این نوع سوسک، خنک‌تراز هوای شبانگاهی زیستگاه آن است وهنگامی که بادهای مرطوب از سمت اقیانوس اطلس می‌وزند، آب موجود درهوا به پشت سرد سوسک می‌چسبد پس از جمع شدن چند قطره آب، سوسک باکش و قوس دادن به بدن خود، آب را به سمت دهانش هدایت می‌کند.

استفاده از این روش … :

سالن تئاتر این مجموعه به تقلید از همین الگوها، خنک شود. به این ترتیب که بادکش‌های عمودی ساحلی را بر عهده داشتند. بر دیواره‌ این بادکش‌ها، یک سری زائده‌های پرز مانند تعبیه شد که موجب جذب نمک  موجود در هوا می‌شد و بدین وسیله، نمک از آب جمع‌آوری شده جدا می‌شود. در نتیجه، هوای تمیز و مرطوب قابل توجهی به سمت یک سری لوله‌های عمودی و پیچ در پیچ هدایت می‌شود. این لوله‌ها بایستی در مقایسه با دمای بیرون، چند درجه سردتر باشند تا بتوان با استفاده از تفاوت‌ دمایی موجود، قطرات آب را بر روی سطح آنها شکل داد (شبیه همان کاری که سوسک مه خوار انجام می‌دهد). بنابراین، آب سرد از عمق هزار متری سطح دریا پمپاژ شده و به درون این لوله‌ها ریخته می‌شود با برخورد مداوم هوای گرم و مرطوب اطراف لوله‌ها به سطح این لوله‌های سرد، قطرات آب‌شیرن به وجود می‌آید که در محل از پیش تعیین شده‌ای جمع‌آوری می‌شوند.

عناوین درس:

نکات قابل توجه در پروژه:

• انتخاب موضوعات تدقیق شده و پرهیز از کلی گویی
• توجه به نوگرایی در تحقیق و پرهیز از تکرار
• رعایت اصول روش تحقیق در تدوین پروژه
• توجه ویژه به ماخذ نویسی استاندارد
• ارائه مجلد گزارش (پرینت شده) و CD مربوطه

ماخذ نویسی استاندارد:

• در درون متن: «شهرها همواره وسیله‌ای بوده‌اند که همزمانی آگاهی و ارتباط مردمان را با یکدیگر تاحدی تامین کرده‌اند.» (نام خانوادگی نویسنده, سال انتشار: شماره صفحه).
• در فهرست منابع: نام خانوادگی نویسنده, نام نویسنده و نام و نام خانوادگی نویسنده دوم, (سال انتشار), «عنوان کتاب», نام و نام خانوادگی مترجم, نام ناشر, محل چاپ و نوبت چاپ.

تقارن symmetry یعنی یکی شدن تصویر یک شی با خود آن شی وقتی یک تبدیل روی آن صورت می گیرد. به عبارتی اگر یک شی با انجام یک تبدیل به خودش تبدیل شود می گوییم نسبت به آن تبدیل تقارن دارد.

استفاده از تقارن در معماری، دارای دو مبنای نظری با ماهیتی متفاوت است:

1. تقارن به مثابه اصلی زیبا شناختی: در تقارن محوری از اشغال کردن مرکز با عنصری صلب و پر پرهیز می گردد. از دوران مصری ها تا رنسانس و تا قرن هجدهم، تقارن مرکزی یا دو طرفه عمدتاً برای ساختمانهای مذهبی و آنهایی که در پی نمود بخشیدن به قدرت دنیوی بودند، مورد استفاده قرار می گرفت. استفاده بیش از حد از تقارن محوری احتمالاً نقشی غیر مستقیم در کمرنگ شدن یا به عبارتی بی اعتباری آن در دوره معاصر داشته است.
2. تقارن به عنوان اصلی در ساخت و ساز: تقارنی است که در اثر ایجاد چارچوب ها، تاغ ها، گنبدها، دهانه های ساده و … ایجاد می شود. این تقارن اغلب نوعی معذب شدن عجیب و غریب را دامن می زند و این حتی در کارهای استادان بزرگ نیز مشاهده می شود. آنچه در این میان آزار دهنده است، نه خودِ تقارن، بلکه رویکرد محوری نسبت به آن است، که در اغلب مواقع حکمِ پیامد منطقی آن را دارد.

توجه : فایل فوق از سه فایل مجزا ۶۰ ، ۳۲ و ۲۲ اسلایدی تشکیل شده است.