مرور وقایع گذشته و آمار های بهداشتی در طول ۲۰ سال گذشته نشان می دهند که بلایای طبیعی باعث مرگ بیش از سه میلیون و حداقل ۸۰۰ میلیون نفر زخمی در جهان شده است. تنها طی سال های ۱۹۹۶ ـ ۱۹۸۷ میلادی خسارت های ناشی از بلایای عظیم به بیش از چهارصد میلیارد دلار رسیده است و این در حالی است که در دهه قبل میزان خسارت ها ۱۲۷ میلیارد و دو دهه قبل یکصد میلیارد دلار بوده است. در سه دهه گذشته میزان وقوع بلایا ۳ برابر و زیان های مالی ناشی از آن ها ۸ برابر شده است. ایران جزء ۱۰ کشور بلا خیز جهان است و ۹۰% جمعیت کشور در معرض خطرات ناشی از سیل و زلزله قرار دارند. بلایای طبیعی تنها در طی هفت سال گذشته بیش از ۲۵۵۷ میلیارد ریال خسارت به کشور وارد نموده است و کشور ما از نظر آمار وقوع حوادث طبیعی در مقام ششم جهانی قرار دارد و در ۹۰ سال اخیر بیش از ۱۲۰ هزار نفر از مردم ایران بر اثر وقوع بلایای طبیعی کشته شده اند که از این تعداد ۷۶ درصد بر اثر زلزله و ۱۳ذرصد بر اثر سیل و ۱۱ درصد بر اثر سایر بلایای طبیعی جان خود را از دست داده اند.
در سطح جهان بیش از چهل مجموعه بلایای طبیعی با زیر مجموعه های متعددد شناسایی شده اند که از این تعداد حدود سی مجموعه بلایای طبیعی، ایران را تهدید می کند. بنا بر اظهار نظر کارشناسان، ایران یکی از مستعد ترین کشورهای روی خط زلزله دنیا است. بر پایه آمارهای رسمی در ۳۰ سال گذشته بیش از ۶۰ درصد تلفات جانی کشور ناشی از زلزله بوده است و از ۶۷۸ شهر کشور فقط ۳ درصد آن از نظر وقوع زلزله کم خطر طبقه بندی شده اند. بررسی ها نشان می دهد که تقریبا در هر هفته ۲ زلزله با شدتی کمتر از چهار ریشتر، در هر ماه یک زلزله با قدرت ۴ و در هر دو سال زلزله با شدت ۶ و در هر ده سال یک زلزله بالای ۶ درجه در مقیاس ریشتر در کشور رخ داده است. یکی از مهیب ترین بلایای طبیعی طبیعی قرن بیستم که در کشور ما رخ داده است زلزله ۳۱ خرداد سال ۱۳۶۹ در استان زنجان و گیلان بود که بیش از ۴۰ هزار نفر تلفات جانی و یکصد هزار نفر بی خانمان بر جای گذاشت.
مدیریت بلایای طبیعی:
طبق یک تعریف علمی، حوادث غیر مترقبه ، زاییده پدیده های طبیعی هستند که بر اثر تغییرات در پوسته کره زمین رخ می دهند و همه ساله علاوه بر خسارات فراوان در جهان، هزاران قربانی به جای می گذارند. بر این اساس، حوادث شدید باعث از هم پاشیدگی خانواده ها ، بی خانمانی افراد ،مشکلات بهداشتی، سوء تغذیه، رکود یا تعطیلی مراکز آموزشی و خدماتی، بیکاری، مهاجرت اجباری می شوند. همچنین اهمیت حوادث طبیعی تا آنجا است که سازمانهای بشر دوست بین المللی موظف شده اند تا برنامه های خود را موازی با حقوق بشر برنامه ریزی کرده و خود را در مقابل گروه هدف ازجمله در بخش حوادث طبیعی مسوول و پاسخگو بدانند. براین اساس، توزیع نظام مند دانش و اطلاعات بین افراد، خصوصا افرادی که در پاسخگویی شرکت دارند، اصل بنیادین دستیابی به درک مشترک از مشکلات و انجام هماهنگی های لازم بین سازمانی در بخش حوادث طبیعی تعریف جهانی شده است. طبیعت در طول تاریخ، چهره خشن خود را با پدیده های ویرانگری نظیر:
- زمین لرزه
- فوران آتشفشان
- خشکسالی، جاری شدن سیل
- شوک های حرارتی
- گردباد
- توفان های گرمسیری و دریایی
به انسان نشان داده و شالوده زندگی بشر را از بدو پیدایش آن با خطر مواجه کرده است .