مقدمه:

کلیه ها اندام های حیاتی هستند که برای دفع مواد زائد خون، تنظیم تعادل الکترولیتی و فشار خون و تحریک ساخت سلول های قرمز خون ضــروری هـسـتـنــد. سنگ کلیه بیماری جدیدی نیست. حتی می گویند، فرعون هم به این بیماری مبتلا بوده و یکی از ویژگی های طبیب مشهورش، سینوهه، توانایی درمان درد سنگ کلیه بوده است.سنگ‌ کلیه، ‌ذرات‌ کوچک‌ و سختی‌ است که‌ در یک ‌یا هر دو کلیه‌ تشکیل‌ شده‌ و گاهی‌ به‌ داخل‌ حالب‌ ها انتقال‌ می یابند.

سنگ‌ کلیه‌ از نظر اندازه‌ از یک‌ دانه‌ شن‌ تا حدود یک‌ توپ‌ گلف‌ متغیر بوده‌ و ممکن‌ است‌ منفرد یا متعدد باشد.سنگ‌ کلیه‌ معمولا بزرگسالان ‌بالای‌ سی سال از هر دو جنس را مبتلا میسازد ولی در مردان‌ شایع‌تر است. این سنگ وقتی در طول مجرای ادراری حرکت می‌کنند درد شدیدی  را ایجاد می کنند. در بیماران مظنون به سنگ کلیه، ارزیابی های مختلف رادیوگرافی صورت می‌گیرد. انواع رادیوگرافی شامل KUB ،IVP، اولتراسونوگرافی و سی تی اسکن اسپیرال هستند.

روشهای تشخیص سنگ:

معاینه فیزیکی:

برای یک بیمار مظنون به سنگ کلیه، یک معاینه کامل وتمام ضروری است. در اطراف شکم بیمار باید معاینه به دقت صورت بگیرد. مخصوصا در ناحیه پهلوها. ارزیابی آزمایشگاهی بیمار دارای سنگ کلیه معمولا به دلیل دیدن خون در ادرار یا درد شدید در ناحیه کمر و پهلو به پزشک مراجعه می کند و پزشک با پرسیدن سوالاتی در مورد سابقه پزشکی و تاریخچه خانوادگی بیمار معاینات فیزیکی را هم انجام می دهد. به علاوه آزمایش آنالیز ادرار و کشت ادرار به پزشک کمک می کند تا نـوع سنـگ و وجـود یـا عـدم وجـود عفـونـت را تشخیص دهد.‌اگر بیماری مظنون به سنگ کلیه است برای بـــررســـی وجـــود ســنــگ و هـمـچـنـیــن بــررســی روش‌هـای درمـانـی ارزیـابی رادیوگرافی مورد نیاز است.

روشهای رادیوگرافی سنگ کلیه:

• KUB (Kidney Urinary Bladder)
• IVP (Intra Venous Pyelography)

kub:

KUB عکس مسطحی از قسمت تحتانی شکم برای شناسایی اندازه ـ شکل وضعیت کلیه ها حالب و مثانه است. تقریباً ۹۰% سنگ های مجاری ادراری تیره و مـبـهـم هـستند و باید آن ها ر ابا KUB تصویر برداری کرد.این رادیــوگــرافــی مـعـمــولا قــابـلـیـت نـشـان دادن سنـگ‌ هـای بـزرگ را دارد. علـت ایـن‌ است که ســنــــگ‌ هــــای کــــوچــــک‌ تــــر مـعـمـــولا مـبـهـــم و غیرواضحند یا با قرار گرفتن در موقعیت هایی در پشت دنده‌ها و مقاطع ستون فقرات از میدان دید خارج می‌شوند.

موارد کاربرد:

شناسایی هرگونه ناهنجاری مادرزادی، سنگ ها، تومور، انسداد یا اورگانومگالی

موارد منع کاربرد:

بیماران باردار

اقدامات قبل از تست:

• معمولا بیمار در وضعیت خوابیده به پشت قرار می گیرد.
• نیازی به مصرف مسکن و ناشتایی نمی باشد.
• در بیماران مذکر باید بیضه ها را با پیشبند سربی پوشاند تا مانع تماس پرتو با آن ها شود.