تعریف کلی روابط و تفاوت آن با ارتباطات:

اصولاً بین دو منبع، آنچه رد و بدل میشود، ۳ قسم است:

1. ماده
2. انرژی
3. اطلاعات

در روابط، تمامی این سه مورد ردو بدل میشوند، ولی در ارتباطات فقط اطلاعات است که داده و گرفته می شود. رابطه گسترده تر و جامع تر از ارتباط است و اگر بین دو نفر یا نهاد رابطه برقرار باشد، این رابطه شامل ارتباط هم میشود.

تعریف روابط بین الملل:

• روابط بین الملل روابط بین دولتها با نقش سازمانهای بین المللی، بازیگران غیر دولتی، بنگاههای تجاری، رسانه ها، نهادهای فرهنگی و … می باشد.
• در روابط بین الملل، تنها دولتها بازیگران عرصه نیستند،
• ولی در سیاست بین الملل تنها روابط و مراودات بین الدول مد نظر است.
• در ارتباطات بین الملل هم، تنها اطلاعات در عرصه بین المللی رد و بدل می شود.

تقسیم بندی کلی نظری در روابط بین الملل:

نظریه پردازی رده اول (firstorder theorizing):

به ساختار و پویایی نظام بین المللی میپردازد و به فهم ما از سیاست جهانی با نظریه های محتوایی شکل میدهد. مثل:

نظریه های رئالیسم، نئورئالیسم، لیبرالیسم، نئو لیبرالیسم، نهادگرایی نولیبرال و …

نظریه پردازی رده دوم (secondorder theotizing):

به مسائل فرانظری یا (metotheoritical) می پردازد. هدف آن افزایش فهم با روش غیر مستقیم و تمرکز بر مبانی هستی شناختی و معرفت شناختی است، مثل: نظریه های فمنیستی، انتقادی، مباحث پست مدرنیسمی و …

تفکیک نظریه های روابط بین الملل با نظریه پردازی رده دوم ـ تقسیم بندی نظریه های روابط بین الملل به لحاظ هستی شناسی:

• تفکیک سنتی نظریه ها توسط الکساندر ونت:
• دیدگاه مادی گرا (materialist): موجودیت های اجتماعی، اعم از ساختارها و کنشها هم از نظر وجودی و هم از نظر عملکرد، مستقل از برداشتها و فهم انسان است. بنیادی ترین واقعیت، واقعیت قابل مشاهده است.
• دیدگاه معنا گرا (idealist): موجودیت ساختارها، نهادها و کارگزاران جنبه ذهنی یا حداقل داشته وجز بر مبنای فهم بشری وجود ندارند.
• دیدگاه مادی ـ معنا گرا: دیدگاه بینابینی است که در آن علاوه بر پذیرش بعد مادی واقعیتهای اجتماعی، جنبه ذهنی و گفتمانی آنها نیز در نظر گرفته می شود. یعنی واقعیتها جدا از فهم کنشگران نیستند، ولی قابل تقلیل به اندیشه و فهم کارگزاران هم نیستند و کاملاً هم مانند تفکر آنها عمل نمی کنند.