تعاریف طرح های توسعه شهری:
- طرح هادی شهری: طرحی برای گسترش آتی شهر و نحوه استفاده از طراحی شهری جهت حل مشکلات حاد فوری شهرو ارائه راه حل های کوتاه مدت برای شهرهای فاقد طرح جامع ( آنچه در طرح های جامع شهری بررسی میگردد در طرح های هادی بطور کلی تر مطرح میشود) و دارای سابقه طولانی تر از طرح جامع دوره زمانی این طرح ۱۰ ساله و برای شهرهای کوچک یا کمتر از ۲۵۰۰۰ نفر تهیه میشود متولی تهیه طرح دفاتر فنی استانداری ها و مقیاس طرح ۱.۲۰۰۰ تا ۱.۲۵۰۰ میباشد.
- طرح جامع شهری: طرحی برای تدوین و تعیین جهات توسعه شهری، تامین نیازمندیهای شهر براساس پیش بینی ها و اهداف توسعه، تعیین نحوه استفاده از اراضی و منطقه بندی مربوط به حوزه های مختلف ( مسکونی، صنعتی، خدماتی، اداری، تاسیسات و تجهیزات شهری و نیازمندیهای عمومی) دارای دوره زمانی ۱۰ ساله و برای شهرهای بزرگ یا بیش از ۲۵۰۰۰ نفر جمعیت ، متولی تهیه طرح ( وزارت راه و شهرسازی) و مقیاس طرح ۱.۵۰۰۰ تا ۱.۱۰۰۰۰ می باشد.
- طرح تفصیلی: طرحی که براساس معیارها و ضوابط کلی طرح جامع، نحوه استفاده از زمین های شهری در سطح محلات مختلف شهر موقعیت و مساحت دقیق زمین برای هر یک از آنها و وضع دقیق و تفصیلی شبکه عبور و مرور، میزان تراکم جمعیت ، تراکم در واحدهای شهری به اولویت های بهسازی، توسعه و حل مشکلات شهری و موقعیت کلیه عوامل مختلف شهر در آن مشخص می شود متولی طرح راه و شهرسازی ومقیاس طرح مشابه با مقیاس طرح های هادی می باشد.
تعاریف مرتبط با ویژگی های کالبدی شهرها:
- محدوده شهر: مطابق قانون تعریف محدوده و حریم شهر،روستا وشهرک و نحوه تعیین آن مصوب ۸۴/۱۰/۱۴مجلس ، عبارتست از حد کالبدی موجود شهر و توسعه آتی آن در دوره طرح جامع محدوده عمل شهرداری ها از حیث اجرای طرح های عمرانی و کنترل و نظارت بر ساخت و سازها.
- حریم شهر: قسمتی از بلافصل پیرامون محدوده شهر که نظارت و کنترل شهرداری در آن ضرورت دارد و محدود به مرز تقسیمات کشوری، شهرستان و بخش مربوطه می باشد و وسعتی معادل ۳ تا ۵ برابر محدوده شهرها دارد
- سرانه: نسبت مساحت هر کاربری شهری (برحسب مترمربع) به جمعیت (سرانه استاندارد مصوب ۸۹/۳/۱۰ شورایعالی)
تراکم جمعیتی:
- تراکم خالص مسکونی: از شاخص های اصلی بررسی و کنترل طرح ها و ابزار اندازه گیری در مقیاس خالص مسکونی بوده و بر حسب نفر در هکتار بیان میشود تعداد ساکنان حوزه (نفر) به مقدار زمین که صرفا تحت استفاده خانه ها است.
- تراکم ناخالص جمعیتی: ابزار اندازه گیری و سنجش در مقیاس کلی یک شهر می باشد تعداد جمعیت شهر(نفر) به مقدار زمین اشغال شده (هکتار).
- سطح اشغال: نسبت میان سطح ساخته شده در همکف به مساحت قطعه زمین در ضریب درصد
- تراکم ساختمانی: مساحت کل زیر بنای ساختمان به مساحت قطعه زمین در ضریب درصد