بررسی ارتباط اصل صحت و قراردادها:

در دعاوی مربوط به بطلان قراردادها، مسائل گوناگون و پیچیده‌ای طرح می‌شود که دادرس در بسیاری از آنها به یقین یا ظن نزدیک به آن نمی‌رسد. قراردادی مطرح می‌شود که فسخ آن تاکنون سابقه نداشته است و دادرس در می‌ماند که بایستی آنرا نافذ دانست یا فاسد؟ از شرایط صحت خرید و فروش املاک ثبت شده است یا هدف از این قواعد حفظ حقوق اشخاص ثالث است و ابتاطی به نفوذ عقد در رابطه دو طرف ندارد، دادرس دلایل هر دو ادعا را قوی می‌پسندد و نمی‌تواند در انتخاب یکی از دو نظر تصمیم قاطع بگیرد و سرگردان می‌شود که راه صواب کدام است؟ نفوذ بیع بدون تشریفات بین خریدار و فروشنده وعده و قابلیت استناد آن در برابر اشخاص ثالث؟

آقای دکتر سید حسن امامی در مورد این ماده چنین می‌نویسد:

… در صورتی که در دادگاه ثابت شود که یکی از متعاملین مبتلا به جنون ادواری بوده آن عقد باطل شناخته نمی‌شود مگر اینکه کسی که از بطلان معامله منتفع می‌شود ثابت نماید که معامله مزبور در زمان جنون واقع شده است زیرا ممکن است عقد مزبور در مزان افاقه منعقد شده باشد (۳۳). استدلال مذکور نشان می‌دهد هرگاه در مورد صحت معامله‌ای شک شود به اصل صحت استناد می‌جویند و آن را درست می‌شمارند.

در تایید مطلب سابق الذکر در جای دیگر چنین می‌نویسد:

هرگاه کسی به استناد معامله ایفاء تعهدی را از طرف خود بخواهد کافی است که در دادگاه تحقق معامله را ثابت نماید هرگاه متعهد مدعی فساد و یا عدم پیدایش تعهد است می‌تواند آن را ثبت کند و مادام که فساد و بطلان آن ثابت نگردیده ملزم به ایفاء آن خواهد بود مگر آنکه مدعی فسخ آن گردد و این امر را ثابت نماید (۳۴).

فهرست مطالب:

• مقدمه
• ۱-۱: معانی اصل صحت
• ۲-۲: ادله اصل صحت
• ۳-۳: اصل صحت و قاعد فراغ
• ۴-۴: اجرای اصل صحت و قراردادها
• ۵-۵: مراد از اصل صحت، صحت واقعی است یا صحت به اعتقاد فاعل
• ۶-۶: اصل صحت در فقه سنت و دیگر مذاهب اسلامی
• ۷-۷: اصل صحت در حقوق موضوعه ایران
• ۸-۸: موارد جریان اصل صحت
• ۹-۹: اذکان و شاهد برای اعمال اصل صحت
• ۱۰-۱۰: استثنائات قاعده صحت
• ۱۱-۱۱: حکم تعارض اصل صحت با استصحاب
• ۱۲-۱۲: اصل صحت در اقوال
• ۱۳-۱۳: قوانین ایران و اصل صحت
• نتیجه‌گیری