انواع قید و ضمیر در تاریخ بیهقی

(پژوهشی در دستور زبان فارسی)

زبان بهترین وسیله ای است که اندیشه ها را به هم پیوند می دهد وآدمی به یاری آن، راز درون خویش را باز می‌گوید و با دیگران رابطه برقرار می کند. بدین ترتیب زبان محور تمام پیشرفت‌های مادی ومعنوی جهان است، اما باید دانست که محدوده ی زبان بسی عام تر از سخن گفتن است. هر قوم و ملتی به همان اندازه که مرزهای زندگی مادی وتفکرمعنوی خود را گسترش می‌دهند، زبان خود را تواناتر وعمرآن را درازتر می سازند.

زبان را به شهر تشبیه کرده اند. اهل زبان به منزله ی ساکنانی هستند که در شهری زندگی می‌کنند و در خانه ها و عمارات آن مامن می گزینند. عمارات این شهر همه به دست معمارانی طراحی وساخته شده است که همانا متفکران و شعرا ونویسندگان آن زبانند. معماران زبان فارسی شاعران ونویسندگان بزرگی چون فردوسی، بیهقی، سنایی، مولوی، حافظ و صدها شاعر و نویسنده دیگر بوده اند.

زندگی نامه ی بیهقی:

ابوالفضل بیهقی به سال ۳۸۵ هجری در حارثا باد بیهق دیده به جهان گشود. خانواده‌ی بیهقی دودمانی نژاده بود وپدرش حسین از خواجگان، به شمار می آمد وبا بزرگان عصر نشست و برخاست داشت. از آغاز زندگی بیهقی آگاهی چندانی نداریم.

پژوهندگان می گویند:

در نیشابور به دانش آموزی پرداخت وچون به روزگار نوجوانی رسید در دیوان رسالت سلطان محمود غزنوی که ادیب بزرگی چون بونصر مشکان ریاست آن را برعهده داشت، با سمت شاگردی به دبیری پرداخت. بونصر مشکان، استاد بیهقی، به شاگرد شایسته ی خود به دیده عنایت نگریست. بیهقی ازبخت نیک نوزده سال زیر نظر استاد خود، بونصر مشکان در دیوان رسالت به دبیری اشتغال داشته ودر این فرصت مغتنم، آداب نویسندگی را از استاد، به کمال فرا گرفته است وسرآمد همه دبیران رسالت شد. اواخر عهد غزنویان (جانشینان مسعود وطغرل کافر نعمت) به زندان افتاد ودر دوره خانه نشینی وعزلت کتابی در مقامات محمودی ومسعودی نگاشت که به ” تاریخ بیهقی” معروف است. وی سرانجام در سال ۴۷۰ هجری روی در نقاب خاک کشید واثری جاودانه به یادگار نهاد.

نمیرم از این پس که من زنده ام

که تخم سخن را پراکنده ام

«فردوسی»

فهرست مطالب:

• مقدمه
• فصل اول: کلیات
• زندگی‌نامه ی بیهقی
• نثر بیهقی
• اهمیت پژوهش دستوری در تاریخ بیهقی
• روش کار
• فصل دوم
• تعاریف قید
• انواع قید از لحاظ ساختار
• اقسام قید از جهت معنی و مفهوم
• قید در تاریخ بیهقی
• فصل سوم
• تعاریف ضمیر
• انواع ضمیر
• فصل چهارم
• منابع و مآخذ.