اقتصاد اطلاعات در کشورهای در حال توسعه و ایران:

نظام اقتصادی نوینی که شکل گرفته است با استفاده از فناوری های نوین و شبکه های ارتباطی به تبادل اطلاعات می پردازد و علمی که به مطالعه اطلاعات و سرمایه گذاری در زمینه های جدید مثل تولید اطلاعات، گردآوری و اشاعه جهت توسعه اقتصادی می پردازد اقتصاد اطلاعات است. در این میان کشورهای توسعه یافته با ایجاد پایگاه های عظیم و در اختیار داشتن فن آوری های نوین اطلاعات و ارتباطات عملاً نبض اقتصادی کشورهای در حال توسعه را در اختیار گرفته اند.

اقتصاد اطلاعات در کشورهای درحال توسعه نقش کم رنگی در توسعه اقتصادی، فرهنگی و … دارد. در این مقاله نگاه اجمالی وضعیت اقتصادی کشورهای درحال توسعه و جایگاه آنها در اقتصاد اطلاعات و نقش خدمات اطلاعاتی در توسعه این کشورها و در انتها به بررسی اجمالی اقتصاد اطلاعات در ایران و جایگاه ایران در تولید اطلاعات علمی و ارائه پیشنهاداتی جهت بهبود وضع کنونی می پردازد.

اقتصاد اطلاعات:

دایره المعارف پیوسته اقتصاد اطلاعات را رشته ای از علم اقتصاد می داند که به مطالعه‌ی چگونگی تاثیرات اطلاعات بر تصمیمات اقتصادی می پردازد. اطلاعات ویژگی است به خاطر اینکه گسترش و نشر آن خیلی آسان است، اما کنترل و نظارت بر آن خیلی سخت است. خلق آن آسان ولی اعتماد به آن سخت است و بر بسیاری از تصمیمات ما تاثیر می گذارد. به هر حال این از طبیعت خاص اطلاعات است که بسیاری از استانداردهای تئوری های اقتصادی را پیچیده می کند.

کشور در حال توسعه:

کشوری توسعه نیافته و فقیر است که در سایه سرمایه گذاری سرمایه، تعلیم و تربیت، آموزش حرفه ای، ترقی بهره وری و ارتقاء سطح عمومی زندگی به توسعه اقتصادی برسد (فرهنگ، ۱۳۵۶، ص ۳۰۷). اطلس جهان سوم کشورهای درحال توسعه را به این صورت زیر تعریف میکند: “کشورهای در حال توسعه یا «جهان سوم» میهنی برای اکثریت سه میلیون مردم جهان است. اصطلاح جهان سوم برای توصیف حدود کشورهای گوناگونی همانند نیجریه، نپال، پرو و گینه استفاده می شود.

ارتباط بین اولین و سومین جهان (یا شمال و جنوب) تأثیرات هر دو اجتماع است”.  در برنامه توسعه ملل متحد[۸] (UNDP)، گزارش توسعه انسانی ۱۹۹۷ منبع اولیه برای این قسمت از مطالعه است. تحت سرواژه برنامه توسعه ملل متحد (UNDP)، کشورهایی با تراکم بالا، دست کم ۱۲۹ کشور همگی کشورهای در حال توسعه یا ۴۸ کشور تحت هر عنوان جداگانه کمترین کشورهای توسعه یافته فهرست میشود. کشورهای اروپایی در گذار از آنچه دموکراسی های پدیدار است، به عنوان کشورهای صنعتی فهرست می شوند.

فقر مالی و فرهنگی:

در کشورهای در حال توسعه بخشی از جمعیت با درآمدی کمتر از یک دلار در یک روز از ۳۴% به ۳۲% از سال ۱۳۸۷ تا ۱۹۹۳ کاهش یافته است اما تعداد افراد با درآمد کم از ۲/۱ بیلیون نفر به ۳/۱ بیلیون نفر افزایش یافته است.  گزارش برنامه توسعه ملل متحد (UNDP) نه تنها بر فقر تمرکز دارد بلکه به چگونگی محدودیت های فقر فرصت ها و انتخاب های انسانی تمرکز دارد: ابعاد بحران فقر انسانی … فقدان آزادی سیاسی، ناتوانایی برای سهیم شدن در زندگی اجتماعی و تهدیدی برای توانایی حفظ و تداوم نسل ها هستند.