حقوق جزا و جرم شناسی:
سرقت از جمله جرائمى است که سابقه دیرینه در زندگى انسان دارد و مى توان گفت پیشینه آن از هنگام شروع زندگى جمعى و تحقق مفهوم مالکیت بوده و همواره مورد تقبیح و مجازات بوده است. از دیرباز که کاروان زندگى بشر در مسیر نظم و قانون قرار گرفته، سرقت در زمره رفتار ناپسند و ممنوع قرار داشته است. به دلیل سهولت نسبى ارتکاب سرقت در مقایسه با جرائمى چون کلاهبردارى و محسوس بودن سود به دست آمده از آن، بخش فراوانى از جرائم ارتکابى در کشورهاى مختلف به آن اختصاص دارد.
امروزه در بیشتر کشورهاى جهان به دلیل تنوع و گستردگى سرقت، مجازات هاى متفاوتى نیز براى هر یک در نظر گرفته شده است، مانند:
- سرقت ساده
- سرقت توام با آزار
- سرقت از منازل مسکونى
- سرقت در شب
- سرقت از بانک ها و صرافی ها
- سرقت از مغازه ها
- و …
سیر تحول قانون گذارى سرقت در قوانین ایران:
با تصویب قانون مجازات عمومى مصوب ۱۳۰۴، در قوانین کیفرى ایران، بدون اینکه جرم سرقت تعریف شود، براى آن مجازات تعیین شد. همچنین در ماده ۲۲۲ قانون مجازات عمومى مصوب ۱۳۵۲ که عینا همان ماده قانونى، قانون مجازات عمومى مصوب ۱۳۰۴ است، بدون اشاره به تعریف سرقت مقرر داشته بود: هرگاه سرقت جامع شرائط مقرره در شرع نبوده ولى مقرون به تمام پنج شرط ذیل باشد، جزاى مرتکب، حبس دائم است.
تجزیه و تحلیل جرم سرقت:
سرقت در لغت واژه سرقت در کتاب هاى لغت به معناى گرفتن شىء در پنهان است و در معناى آن مفهوم خفا و پنهان اخذ شده است. «۲» از این رو به طور کلى یکى از معانى آن پوشیده و مخفى شدن است و «سرق» به معناى «خفى» آمده است. «۳» استراق سمع یعنى مخفیانه گوش دادن. «۴» در قرآن کریم نیز چنین آمده است:
- « الا من استرق السمع فا تبعه شهاب مبین.» «۵»
- ابن منظور در تعریف سارق چنین مى گوید: السارق عندالعرب من جاء مستترا الى حرز فاخذ منه ما لیس له.
- سارق نزد عرب، کسى است که به طور پنهانى به سوى حرز مى آید و چیزى را که از خودش نیست بر مى دارد. «۶».