اولین قانون تجاری که در آن از شرکت های تجاری صحبت شده ، قانون سال ۱۳۰۳ می باشد. سپس در سال ۱۳۰۴ قوانین تجاری خاصی به تصویب رسید که در آن وضعیت شرکت های تجاری (سهامی، تضامنی، مختلط و تعاونی) به اختصار بیان شده است. در سال ۱۳۱۰ قانون ثبت شرکتها به تصویب رسید که هدف آن، وضع مقررات خاص برای ثبت شرکت های موجود و تطبیق آن با مقررات قانون تجارت بود. طبقه بندی واحدهای اقتصادی:
- واحدهای انتفاعی: که به قصد انتفاع از سوی شخص یا گروهی از اشخاص حقیقی یا حقوقی تشکیل می شوند و به فعالیت می پردازند.
- واحد های غیر انتفاعی: که بدون قصد انتفاع از سوی شخص یا گروهی از اشخاص حقیقی یا حقوقی در جهت پیشبرد هدفهایی که در مجموعه راستای منافع جامعه است تشکیل می شود و به فعالیت می پردازند واحدهای انتفاعی از لحاظ نوع فعالیت و بر اساس قوانین ایران ، به دو دسته کلی زیر تقسیم میشود:
- واحدهای تجاری انتفاعی: اشخاص یا موسساتی هستند که به قصد تحصیل سود به عملیات تجاری اشتغال دارند، مانند: تجار و انواع شرکتها
- واحدهای غیرتجاری انتفاعی: اشخاص یا موسساتی هستند که به قصد تحصیل سود به عملیات غیر تجاری اشتغال دارند، مانند: دفاتر حقوقی و موسسات حسابرسی.
شرکت چیست؟
شرکت، عبارتست از اجتماع دو یا چند نفر، که هر یک امکاناتی را (اعم از وجه نقد، وسایل، ماشین آلات و …) با خود به درون اجتماع مذکور آورده و به منظور کسب سود، فعالیت مشترکی را انجام داده و منافع را به نسبتهای معین تقسیم می کنند. به موجب قانون مدنی ، شرکت عبارتست از: « اجتماع حقوق مالکان متعدد در شیء واحد به نحو اشاعه ». هر یک از افراد تشکیل دهنده شرکت را « شریک » یا « سهامدار» می گویند عناصر تشکیل دهنده شرکت:
- همکاری دو یا چند نفر (تعدد شرکا)
- آوردن حصه یا سهم الشرکه یا سرمایه مناسب (آورده نقدی وغیرنقدی)
- ماهیت حقوقی شرکت
- طرز تقسیم سود و زیان مشخصات شرکتهای تجاری:
- دارای نام مخصوص می باشند
- دارای محل و اقامتگاه مخصوص می باشند
- دارای تابعیت معین اند، که این تابعیت، لزوما غیر از تابعیت شرکا یا سهامداران است. مثلا چنانچه چند نفر خارجی یک شرکت را در ایران تشکیل دهند، تابعیت این شرکت ایرانی است در حالی که تابعیت سهامداران آن می تواند غیر ایرانی باشد
- ورشکستگی شرکت، موجب ورشکستگی شرکا و بالعکس نیست
- حساب دارایی های شرکت از دارایی های شخصی سهامداران آن جدا است انواع شرکت های تجاری طبق قانون تجارت.