مقدمه:

در مبحث کنترل کیفی منابع آب یکی از مهمترین پارمتری که بر سایر متغیرها و پارامترهای کیفی آب موثر است وضیعت و پارامتر آب می باشد که کنترل کننده بسیاری از فرایندهای فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی است در مخزن است. هدف از این تحقیق بررسی اثر پدیده لایه بندی حراتی در مخزن سد بر کیفیت آب داخل مخزن و خروجی از آن می باشد. یکی از مهمترین پدیده ها در مخازنی که زمان ماند سالانه آب طولانی و (بیش از ۲۰ روز) و عمقی بیشتر از ۱۰ متر دارند.

لایه بندی حرارتی است که موجب تغییرات فصلی کیفیت آب مخازن سدها شده و اثرات نامطلوب بر کیفیت آب خروجی از مخزن می گذارد. نتایج این بررسی نشان می دهد که غالب مخازن سدها پس از احداث و آبگیری دچار لایه بندی حرارتی می شوند. البته با نگرش سیستمی به مسایل کیفی آب می توان تا حد قابل قبولی از اثرات منفی پدیده لایه بندی حرارتی جلوگیری نمود.

تشریح لایه بندی حرارتی و چرخش سالانه:

پدیده لایه بندی حرارتی تابعی از شرایط آب و هوایی، ترازهای اختلاط آب و فاکتورهای جغرافیایی و هندسی محل اجرای پروژه های سد سازی می باشد. با توجه به موقعیت جغرافیایی ایران و شرایط آب و هوایی حاکم بر آن تغییرات آب و هوایی سالیانه موجب بروز لایه بندی حرارتی و بالطبع تغییرات فصلی کیفیت آب مخازن سد ها می شود.

لایه بندی زمستانی (لایه بندی منفی):

اگر شروع دوره لایه بندی سالانه در اواسط زمستان در نظر گرفته شود در نواحی سرد سیر توزیع عمودی دما بگونه ای است که آبهای سنگین (۴درجه سانتی گراد) نزدیک کف مخزن و آبهای سبک نزدیک آب یخ زده (۰درجه) در سطح باقی می ماند این فاز از چرخه لایه بندی سالانه ، لایه بندی زمستانی یا لایه بندی منفی نامیده می شود (شکل c-1) . در شرایط آب و هوایی که دمای لایه های آب مخزن از ۴درجه کمتر نمی شود، لایه بندی زمستلنی شکل نمی گیرد.