داروشناسی:
داروشناسی یا فارماکولوژی شاخهای از داروسازی و زیست شناسی است که به مطالعه واکنش متقابل داروها (یا مواد شیمیایی) بر موجودات زنده، که منجر به ایجاد اثرات زیست شناسی این ترکیبات میگردد. داروشناسی شامل دو بخش فارماکودینامیک و فارماکوکینتیک است. ریشهٔ تاریخی فارماکولوژی بالینی به سدههای میانه و به کتاب پزشکی قانون نوشتهٔ ابن سینا و گزارش اسحاق نوشته پترس ایسپانوس و همچنین ژان اهل ـ سَنآمان بازمیگردد.
فارماکودینامیک و فارماکوکینتیک:
داروشناسی مطالعهٔ تعامل بین موجود زنده و دارو یا مواد شیمیایی دریافت شده است که بر عملکرد طبیعی یا غیرطبیعی بیوشیمیایی اثر میگذارد. دو حوزه اصلی فارماکولوژی، فارماکودینامیک و فارماکوکینتیک هستند. به طور خلاصه فارماکودینامیک مطالعهٔ اثرات داروها بر بدن، و فارماکوکینتیک، اثر و رفتار بدن بر روی داروها است. بعبارت دیگر فارماکودینامیک، مبحث فعل و انفعالات دارو در مواجهه با گیرنده های بیولوژیک، و فارماکوکینتیک بحث و تعریف در مورد جذب، توزیع، متابولیسم و دفع دارو در سیستمهای بیولوژیکی است.
لازم به یادآوریاست که داروشناسی (Pharmacology) با داروسازی (Pharmacy) دو واژهٔ جدا از هم هستند که گاهی بهاشتباه به جای هم به کار میروند. فارماکولوژی چگونگی رفتار متقابل دارو و سیستم بیولوژیکی (بدن) است ولی داروسازی در رابطه با مواداولیه، آمادهسازی، توزیع، مقدار (دوز) در استفاده از داروهای بیخطر و مؤثر است.
بخشهای تخصصی فارماکولوژی ـ فارماکولوژی به زیر بخشهای تخصصی تر بخش میشود که از میان آنها:
- فارماکولوژی بالینی: با زمینهٔ پزشکی بالینی و مطالعهٔ اثر دارو بر روی انسان و حیوانات است.
- نوروفارماکولوژی: اثر دارو بر عملکرد سلول های دستگاه عصبی مرکزی و پیرامونی که به دو دسته رفتاری و مولکولی تقسیم میشود.
- روان داروشناسی (سایکوفارماکولوژی): اثر دارو بر روان و مغز، مشاهده تغییر رفتار مغز است.
- فارماکوژنتیک: آزمایش بالینی ژنتیکی در مورد تفاوت بین افراد در پاسخ به دارو ها از نظر اثر درمانی یا عارضه جانبی.
- توکسیکولوژی یا سمشناسی: مطالعه اثرات مضر یا سمی داروها بر بدن است.