تکنولوژیست جراحی (surgical technologist)، موسوم به فرد اسکراب یا تکنسین جراحی و نیز تکنسین اتاقعمل که در منطقه استریل و حفاظت شده بیمارستانی انجام وظیفه میکنند. رشته کارشناسی پیوسته اتاق عمل شاخهای از علوم پزشکی است که طی این دوره دانشجویان با اصول جدید اتاق عمل و تکنولوژیهای نوین جراحی آشنا شده و مراقبت و کمک به ادارهٔ بیمار را قبل و حین و پس از عمل میآموزند. دانش آموختگان این رشته، عضوی از تیم بهداشتی و درمانی خواهند بود که بهعنوان بخشی از تیم جراحی برای کمک به اجرای یک عمل جراحی با نتایج مطلوب در بخشهای اتاق عمل بیمارستان، بخشهای مداخله تشخیصی-درمانی و مراکز مراقبتی سیار، ایفای نقش مینمایند. این رشته در سراسر دنیا به دو صورت ارائه میشود:حالت نخست، دانش آموختگان رشتهٔ کارشناسی پرستاری در یک دوره دو ساله برای ورود به اتاق عمل آموزش میبینند. حالت دوم: دانشجویان در مقطع کاردانی، آموزشهای عمومی اتاق عمل را طی میکنند و برای ایفای نقش خود به عنوان فرد سیار و اسکراب، آماده شده و سپس طی دوره دیگر آموزشی برای ایفای نقش به عنوان کمک اول جراح آماده میشوند.
تعاریف و اصطلاحات
پاک کردن یا تمیز کردن (Cleaning): یعنی زدودن مواد قابل رویت با آب(شستشو) و مواد شیمیایی.
سترونسازی(Sterilization): استفاده از روشهای فیزیکی یا شیمیایی به منظور از بین بــردن و تخریب کلیه اشکال ارگانیسمی از جمله اسپورها.
گندزدایی(Disinfection): استفاده از روشهای فیزیکی یا شیمیایی به منظور کم کردن بار میکروبی به جز اسپورها.
آلودگیزدائی(Disinfestation): از بین بردن انگلهای خارجی که ناقل بیماری هستند مثل گال و شپش.
عفونتزداییDecontamination : ابزار آلوده به طوری که برای استفاده بیخطر و مناسب باشند.
پاستوریزاسیونPasteurization: استفاده از حرارت ۶۰ درجه سانتی گراد تا نیم ساعت. فرآیندی است که طی حرارت ملایم، تعدادی از میکرواورگانیزمهای بدون اسپور تخریب و از بین میروند.
کلریناسیون(Chlorination) و ازونیزاسیون (Ozonization): استفاده از کلر یـا ازون برای سالم سازی آب.
ماده گندزدا (Disinfectant): ماده ای است که برای کم کردن بار میکروبی از روی سطوح بیجان و اجسام بکار برده می شود.
آنتیسپتیک(Antiseptic): مادهای است که بازدارنده فعالیت ارگانیسمها از روی بافتهای زنده است(سپسیسSepsis: عفونت، سپتیک: عفونی، آسپسیس: عاری از عفونت، آسپتیک: عاری شده از عفونت
آنتی بیوتیک(Antibiotic): ماده آلی شیمیایی است کـه توسط ارگانیسمها تولید میشود و باعث بازدارندگـی یا کشتن ارگانیسمهای دیگـر در انسان، حیوانات و گیاهان میشود.
دترجنت (Detergent): ماده ای اسـت کـه با استفاده از کشش سطحی آلودگی را می برد.
سنی تایزر(Sanitizer): ماده بهداشتی است که بــا مواد ضدمیکروبی همراه است.
ژرمیسید(Germicide)، بایوسید(Biocide)، باکتریسید(Bactericide)، ویریسید(Viricide)، فونژیسید(Fungicide)، اسپوریسید(Sporicide) و اویسید(Ovicide) نیز کشنده ارگانیسم، اعم از باکتریها، ویروسها، قارچها، اسپورها و تخم انگل هستند.
دئودورانت(Deodorant) نیز برای مواد خنثیکننده بوهای بد و Bleach برای مواد رنگبر بکار برده میشوند.