ارتباط شهر تبریز با گروهی از شهر ها و قلعه های همزمان با دوران مادها، در میان محققین مورد مشاجره ی فراوان قرار گرفته است. تعدادی از محققین بر این عقیده‌اند که دژ «تارویی ـ تارمکیس»، که نام آن در کتیبه ی سارگن دوم ـ پادشاه آشور در بین سال‌های ۷۰۵ تا ۷۲۱ پیش از میلاد مسیح ـ آمده است، در محل شهر کنونی تبریز قرار دارد. این دژ بنابر کتیبه ی سارگن، محل نگه داری اسب های ذخیره ی سواران اورارتو بوده است که در حمله ی آشوری ها ویران شده است. شهر کنونی تبریز برروی خرابه های شهر «تَوْرِژ» (بارها) بنا شده است. تورژ یکی از با اهمیت ترین مراکز بازرگانی منطقه بوده است و به عنوان پل ارتباطی میان شرق و غرب اهمیت فراوانی داشته است. این شهر در زمان حکمرانان اشکانی تبار ارمنستان، پایتخت این منطقه بوده است.
هرچند ولادیمیر مینورسکی در دانشنامه ی اسلام این نظریه را رد کرده و بیان می‌کند این داستان که شاه اشکانی تبار ارمنستان به خاطر انتقام کشته شدن اردوان (آخرین پادشاه اشکانی) به دست اردشیر بابکان (بنیان گذار سلسله ی ساسانی) تبریز را اشغال کرده و این شهر را پایتخت ارمنستان قرار داده‌است، تنها براساس نوشته‌های واردان ـ تاریخ نگار ارمنی در قرن چهاردهم میلادی ـ در منابع قدیمی به چنین چیزی اشاره نشده است و این روایت ریشه ای عامیانه دارد. در کتاب تاریخ ایران (چاپ دانشگاه کمبریج) آمده است که شهر تبریز در اوایل دوره ی ساسانی (سده ی سه یا چهار میلادی) بنا شده است و یا به احتمال بیشتر در سده ی هفتم این واقعه روی داده است.
