اپیدمیولوژی:
- ۳۳ میلیون اچ آی وی مثبت
- ۲۵ میلیون فوت
- ۴ میلیون سالانه
- روزانه ۸۰۰۰ نفر جدید
- اروپای غربی و آمریکا سالی ۲۱۰۰۰ نفر
- زنان ۵۰%
- زنان ۲.۵ برابر بیشتر
تعداد افراد مبتلا در زمان (تا ۳ سال پیش):
- ۱۰ نفر در دقیقه
- ۶۰۰ نفر در ساعت
- ۱۴۰۰۰ نفر درروز
- ۴۲۰۰۰۰ نفر در ماه
- ۵۰۰۰۰۰۰ نفر در سال
در برخی کشورهای آفریقائی نظام ارائه خدمات بهداشتی درمانی بدلیل ازدیاد بیماران مبتلا به ایدز در حال متلاشی شدن است. در زیمبابوه ۵۰ درصد از تختهای بیمارستانی توسط بیماران مبتلا به ایدز و عوارض ناشی از آن اشغال گردیده است. اپیدمیولوژی، پایه علم بهداشت عمومی است، و ریشه آن از کلمه یونانی اپی (Epi) به معنای بر یا روی، دموس (Demos) به معنای مردم و لوژی (Logy) یعنی مطالعه، برگرفته شده است. لغت اپیدمیولوژی عبارت است از شناخت آنچه که بر مردم می گذرد و یا علم بررسی و پیگیری بیماریهای واگیردار و غیـرواگیردار انسانی. بقراط حدود ۲۴۰۰ سال قبل اولین بار واژه اپیدمی را بکار برد و کاربرد اپیدمیولوژی را در مطالعه اپیدمی بیماری های واگیر، مخاطرات محیطی و مسائل تغذیه ای نام برد.
اپیدمیولوژی رشته ای از علوم پزشکی است که همه گیری ها را درمان می کند (پارکین ۱۸۷۳). اپیدمیولوژی علم بررسی توزیع وضعیت سلامت، بیماری و سایر مسائل مربوط به سلامتی انسان در ارتباط با سن، جنس، نژاد، وضعیت جغرافیایی، مذهب، آموزش، شغل، رفتار، زمان، مکان، شخص و غیره است (سوسر ۱۹۷۳). اپیدمیولوژی علم بررسی فراوانی، الگو ها، چگونگی علل، انتشار و کنترل بیماری ها در گروه های مردم است که شامل جمع آوری و تجزیه و تحلیل منظم داده های مربوط به بیماری هاست (هنیکنز و بورینگ۱۹۸۷) . اپیدمیولوژی مطالعه سلامت و بهداشت در جوامع انسانی است (تریس ۱۹۹۲). اپیدمیولوژی یکی از علوم پایه پزشکی است که در مورد توزیع و عوامل تعیین کننده فراوانی بیماری ها در جوامع بشری بحث می کند (گرینبرگ و همکاران ۱۹۹۲).
آن چه از تعاریف می‌توان استنتاج کرد این است که اپیدمیولوژی:
- تأکید بر گروه دارد نه فرد
- اپیدمیولوژی علم کمیت هاست و با اندازه ها و اندازه گیری ها سر و کار دارد.
- علم بررسی ارتباط ها، اختلاف ها، و تغییرات روند و الگوی سلامت و بیماری در جمعیت های انسانی است.
- علم بررسی تفاوت و مقایسه سلامتی و بیماری در جوامع انسانی است.
- فقط به بیماری و ناتوانی توجه ندارد و سلامتی و مرگ هم در دامنه فعالیت هایش قرار دارد.
- به جنبه های مختلف پیشگیری توجه دارد.
- هم علم (Science) است و هم عمل (Practice).
عملکردهای اپیدمیولوژی:
- بررسی عوامل بیماری‌زا، عوامل فیزیکی و عوامل محیطی که روی سلامتی اثر می‌گذارند و تا با شناخت آنها بتوان از بیماری‌ها و مصدومیت‌ها پیشگیری کرد و سلامتی را ارتقاء بخشید.
- بررسی عوامل یا علل مهم مؤثر بر رخداد بیماری‌ها، ناتوانی و مرگ تا بتوان اولویت‌ها را به درستی شناسایی کرد.
- مشخص کردن قسمت‌هایی از جمعیت که بیشتر از سایرین در معرض خطر بیماری، ناتوانی یا مرگ هستند.
- طراحی و ارزیابی تأثیر برنامه‌ها و خدمات بهداشتی بر گسترش سلامتی در جمعیت.