جزوه سازمان های بین المللی دکتر بیگ زاده:

سازمان های بین المللی در حقیقت بیانگر نوعی فدرالیسم جهانی هستند. بطور کلی پدیده ی رفدرالیسم عبارتست از: «روند پیوستن و اتحاد دولت ها حول هدف یا اهداف مشترک با حفظ خود مختاری هر یک از آنها». فدرالیسم میتواند هم داخلی باشد و هم بین المللی. فدرالیسم داخلی یک سیستم سیاسی منسجم و واحدی است که تجمع های (نهادهای) تشکیل دهنده ی آن ویژگی دولت بودن خودشان را از لحاظ حقوق بین الملل از دست می دهند و فقط ترکیب آنهاست که یک دولت را بوجود می آورد.

ولی در عین حال، این نهادهای تشکیل دهنده ی این تجمع، هر کدام در درون خودشان دارای اختیاراتی هستند. اما برعکس، در فدرالیسم جهانی، ما شاهد تجمع هایی هستیم که عناصر تشکیل دهندهی آن (دولت ها) ویژگی دولت بودن خودشان را حفظ می کنند و ضمن حفظ ویژگی خودشان، یک نهاد مستقل از خود ایجاد می کنند. سازمان های بین المللی در واقع، نماد بسیار بارز فدرالیسم جهانی می باشند. سازمان های بین المللی، حیات مستقل و شخصیت حقوقی مستقل از عناصر خود دارد.

به طور خلاصه، سازمان های بین المللی از یک دید شبیه به برخی دولت های فدرالی هستند که ما اکنون در جهان شاهد آنها هستیم، و از یک نگاه دیگر، با آنها متفاوت می باشند. از این دیدگاه که سازمان های بین المللی، مجموعه ای از نهادها هستند که با یکدیگر جمع می شوند و یک نهاد دیگری بوجود می آورند، شبیه فدرالیسمی است که ما بین دولت ها می شناسیم.

ریشه ی تاریخی سازمان های بین المللی:

ریشه ی سازمان های بین المللی از لحاظ تاریخی، به دوران عهد عتیق و بطور دقیق به زمان دولت ـ شهرهای یونان برمی گردد. در دوران عهد عتیق، یکی از مهمترین تجمع های سیاسی که وجود داشته است، دولت ـ شهرهای یونان مثل « اسپارت » و « آتن » بوده است. این دولت ـ شهرها مهد تمدن، فلسفه و علم بوده اند. لذا، فعالیت های سیاسی در آنجا بیشتر در جریان بوده است. در عین حال، با توجه به اینکه این دولت ـ شهرها با تجمع های سیاسی آن زمان درگیری داشتند، مجبور بودند که قدرت های جدای از یکدیگر را به صورت نهادی متمرکز درآورند تا بدین وسیله بتوانند در پناه این نهاد تازه تاسیس شده، در مقابل قدرت های خارجی مقاومت کنند.

تعریف سازمان بین المللی:

سازمان بین المللی، تجمعی از دولت هاست که منجر به تشکیل نهادی مستقل، دایمی، با ارکان خاص، دارای شخصیت حقوقی و برای نیل به هدف یا اهداف مشترکی ایجاد میگردد. باید متذکر شویم که پدیده هایی وجود دارد که گاه با این تعریف مطابقت میکنند بدون اینکه سازمان بین المللی محسوب شوند. یعنی ما مشاهده میکنیم که ممکن است نهادهایی وجود داشته باشند که دارای ساختاری منظم باشند و اجلاس های ادواری داشته باشند ولی در زمره ی سازمان های بین المللی قرار نگیرند.

بعبارت دیگر این نهادها، تمام ویژگی های سازمان های بین المللی دارند ولی فاقد شخصیت حقوقی بین المللی می باشند. نمونه ی بسیار است که یک سازمان بین المللی محسوب نمیشود، «جنبش عدم تعهد»، بارز این پدیده ها اگر چه دولت ها عضو آن هستند، اجلاس های سالانه و منظم دارند، مسئول دارند، دبیرخانه و … دارند، ولی در مفهوم حقوق سازمان های بین المللی، یک سازمان بین المللی محسوب نمی شود؛ زیرا فاقد یک شخصیت حقوقی بین المللی است.

سازمان های بین المللی براساس ماهیت اعضا به دو دسته تقسیم میشوند:

1. سازمان های بین المللی بین الدولی
2. سازمان های بین المللی غیر دولتی