وحدت عشق
- عاشقی به در خانه یارش رفت و در زد.
- معشوق گفت: کیست؟
- عاشق گفت: من هستم. عاشق شما.
- معشوق گفت: برو. هنوز ورود خامان و ناپختگان عشق به خانه نرسیده است. آمادگی عشق را نداری. تو خام هستی. باید مدتی در آتش جدایی بسوزی تا پخته شوی.
- عاشق بیچاره برگشت و یک سال در آتش دوری و جدایی سوخت. پس از یک سال دوباره به در خانه معشوق بازگشت و با ترس و ادب در زد. مراقب بود تا سخن بی ادبانه ای ازش سر نزنه. با کمال ادب ایستاد و در زد.
- معشوق پرسید: کیست که در می زند؟
- عاشق گفت: ای دلربا. من نیستم. من هیچم. تو خودت هستی. تویی تو. همه تو شدیم. به «من» بیشتر نیست. دو «من».
- معشوق در را بگشود و گفت: اکنون تو و من یکی در خانه عشق جا نمیشود. یک اندرون خانه بیا که حال عشقم ما مانند سر نخ است که اگر دوشاخه باشد در سوزن نمی رود.
- گفت اکنون چون منی ای من درآ / نیست گنجایی دو من را در سرا
نظر من راجب این داستان زیبا اینست که میگوید وقتی چیزی یا کسی را دوست داری نباید کوچکترین غروری در تو بماند و باید مانند شمع و پروانه با هم یکی و متحد شد. جلالالدین محمد بلخی معروف به مولانا، مولوی و رومی (۶ ربیعالاول ۶۰۴، بلخ یا وخش ـ ۵ جمادیالثانی ۶۷۲ هجری قمری، قونیه) (۱۵ مهر ۵۸۶ ـ ۴ دی ۶۵۲ هجری شمسی) از مشهورترین شاعران ایرانی پارسی گوی است. نام کامل وی «محمد بن محمد بن حسین حسینی خطیبی بکری بلخی» بوده و در دوران حیات به القاب «جلالالدین»، «خداوندگار» و «مولانا خداوندگار» نامیده میشده است. در قرن های بعد (ظاهراً از قرن ۹) القاب «مولوی»، «مولانا»، «مولوی رومی» و «ملای رومی» برای وی به کار رفته است و از برخی از اشعارش تخلص او را «خاموش» و «خَموش» و «خامُش» دانستهاند.
زبان مادری وی پارسی بوده است. مثنوی، مشهور به مثنوی معنوی (یا مثنوی مولوی)، نام کتاب شعری از مولانا جلالالدین محمد بلخی شاعر و عارف ایرانی است. این کتاب از ۲۶٬۰۰۰ بیت و ۶ دفتر تشکیل شده و یکی از برترین کتاب های ادبیات عرفانی کهن فارسی و حکمت پارسی پس از اسلام است. این کتاب در قالب شعری مثنوی سروده شدهاست؛ که در واقع عنوان کتاب نیز میباشد. اگر چه قبل از مولوی، شاعران دیگری مانند سنائی و عطار هم از قالب شعری مثنوی استفاده کرده بودند ولی مثنوی مولوی از سطح بالاتری برخوردار است. در این کتاب ۴۲۴ داستان پی در پی به شیوه تمثیل داستان سختی های انسان در راه رسیدن به خدا را بیان میکند.
هجده بیت نخست دفتر اول مثنوی معنوی به نینامه شهرت دارد و چکیده ای از مفهوم ۶ دفتر است. این کتاب به درخواست شاگرد مولوی، حسامالدین حسن چلبی، در سالهای ۶۶۲ تا ۶۷۲ هجری/۱۲۶۰ میلادی تألیف شد. عنوان کتاب، مثنوی، در واقع نوعی از ساختار شعری است که در این کتاب استفاده میشود. مولوی در این کتاب مجموعه ای از اندیشه های فرهنگ ایرانی ـ دینی را گرد آورده است. این کتاب به انتخاب نشریه گاردین جزو ۱۵۰کتاب برتر تاریخ بشریت برگزیده شده.